Łacińskie słowo antiguus znaczy „dawny”- dziś pod pojęciem antyku rozumiemy pierwszy okres w kulturze europejskiej, nazywany też starożytnością. Narodził się w III i II tysiącleciu przed naszą erą. O wiele bardziej precyzyjna jest data końcowa- rok 476 naszej ery, gdy został złożony z tronu ostatni cesarz zachodniorzymski. To zarazem data początkowa nowej epoki- średniowiecza. Pojęcie kultury antycznej należy odnosić do krajów basenów Morza Śródziemnego- szczególnie jego północno-wschodniej części (Grecja i Rzym) oraz południowo- wschodniej (Egipt, Palestyna, Babilonia). Na tych terenach zrodziły się dwa główne nurty kultury antycznej: grecko-rzymski oraz judeo- chrześcijański, które przenikając się i jednocząc pod koniec epoki, stanowią źródło kultury europejskiej. Ważne pojęcia: Starożytność- to nazwa, która ogarnia ogrom epok- cały dorobek ludzkości przed naszą erą. Kulturę, sztukę, wreszcie literaturę różnych narodów, jakie zaistniały przed narodzinami Chrystus, objęto tym właśnie terminem. Dlatego wrzucamy do tygla starożytności różne dzieła i dzieje literatury: Biblię, dorobek starożytnej Grecji oraz Rzymu i Dalekiego Wschodu; Babilonii, Egiptu, Japonii itd. I mity greckie, i dzieje Gilgamesza, i delikatne dawne, japońskie haiku- to starożytność. Bajeczna i niezwykle pojemna. Klasycyzm- z łac. classicus- wzorcowy, doskonały. Za taki wzór uznano właśnie dorobek antyku: przejęte wówczas (głównie w epoce klasycznej- V w.p.n.e.) kryteria piękna i kanony w sztuce. Jedno ze znaczeń tego terminu odnosi się do zjawisk w sztuce i literaturze, które nawiązują do starożytnych norm, stylu, ideału kultury. W literaturze szczególnym umiłowaniem antycznych reguł cechował się wiek XVII we Francji, a XVIII w innych krajach europejskich (także w Polsce) rozwijał się wówczas kierunek zwany klasycyzmem. Nurty klasyczne (zwane również neoklasycznymi) znajdujemy także w poezji współczesnej. I. II. Trzy tysiące lat Biblii Biblia (Pismo święte) powstała wcześniej niż dzieła kultury greckiej. To zbiór ksiąg pisanych przez różnych autorów w przeciągu kilkunastu wieków. Dzieli się na dwie podstawowe części: Stary testament (najstarsze teksty biblijne pochodzą z XII w.p.n.e. a ostatni pisma powstały w I w. p.n.e. w języku hebrajskim, fragmenty po grecku i aramejsku), opowiadający najpierw o dziejach ludzkości od stworzenia świata, a potem o losach narodu wybranego, czyli Izrealitów (Żydów)- jest to zbiór pism judaistycznych. Nowy testament (spisano w latach 51-96 naszej ery po grecku i aramejsku), Chrześcijańska część Biblii, traktuje o misji Chrystusa i pierwszych poczynaniach założonego przez Noego Kościoła. Nazwa Biblii pochodzi od greckiego słowa biblios, pierwotnie oznaczającego łodygę papirusu, potem jego zwój, czyli księgę. Biblia to pierwsza księga święta, podstawa judaizmu i wyznań chrześcijańskich- to w niej zawarte jest skierowane do ludzi posłanie Boga, stanowiące istotę tych religii; po drugie to podstawa uniwersalnej etyki- zasady ogłoszonego Mojżeszowi Dekalogu mogą być uznawane przez wszystkich, niezależnie od światopoglądu. To również niewyczerpana skarbnica wątków, motywów, postaw inspirujących twórców kultury. Pismo święte jest źródłem wielu gatunków literackich, takich jak poemat epicki, saga rodowa, pieśń miłosna, przypowieść, kazanie itp. Biblia jest zbiorem tekstów, bardzo różnorodnych- pisali je różni ludzie w różnych epokach, każdy oddawał w nich doświadczenia własnego czasu. Księgi biblijne, mimo iż niekiedy jasne i proste, mają swój alegoryczny lub metafizyczny sens- dlatego dosłowne ich odczytywanie może okazać się błędne. To przed wszystkim święta księga, opowiadająca o trudnych relacjach pomiędzy człowiekiem a Bogiem. Księga ta została przetłumaczona na około 1200 języków. W piętnastym wieku została pierwszy raz przełożona na język polski (tzw. Biblia królowej Zofii). Stary Testament Księga rodzaju (Genesis) Od samego początku świadomego istnienia człowieka dręczyła tajemnica pochodzenia świata i ludzi. Odpowiedzią na to są mity i podania genezyjskie, opowiadające o narodzinach świata, takie jak Księga Rodzaju. Tekst ten opisuje cykl twórczy, przedsięwzięty przez odwiecznego Boga – świat powstawał stopniowo, dzień po dniu, a zaczęło się od stworzenia nieba i ziemi. Później powstały, światłość i ciemność, rośliny i zwierzęta. Na końcu Bóg stworzył na swój obraz i podobieństwo człowieka, mężczyznę Adama i kobietę Ewę, po czym oddał ludziom władzę nad zmienią, zwierzętami i roślinami. Księga ta, oprócz tego, że tłumaczy, jak powstał człowiek, uzasadnia jego wyjątkową pozycję w świecie- jest panem wszelkiego stworzenia, najdoskonalszym tworem Boga. Księga Hioba Hiob, bohater tej księgi, to symbol cierpienia niezawinionego i zarazem godności, którą w tym cierpieniu zachowuje. To człowiek żyjący w kraju Hus, sprawiedliwy, szczęśliwy i bogaty, który zostaje dotknięty życiowymi klęskami. Bóg, aby mógł sprawdzić jego pobożność, pozwala Szatanowi poddać go próbie. Hiob traci majątek, umierają mu dzieci, w końcu dotknięty trądem, pokryty wrzodami, czeka na śmierć. Odwiedzający go przyjaciele przekonują, że spadające na niego nieszczęścia są karą za grzechy- lecz Hiob, czując się niewinnym, odrzuca te tłumaczenia, twierdząc, że również sprawiedliwi mogą cierpieć z Bogu tylko znanych powodów. Miom iż żona szyderczo radzi mu, aby przeklął Boga i wreszcie umarł, znosi wszystko cierpliwie, bezgranicznie ufając w boską sprawiedliwość. W nagrodę odzyskuje zdrowie i majątek, ponownie rodzą mu się dzieci.