[b]Klasyfikacja i ocena zagrożeń naturalnych:[/b] • Susze – są konsekwencją długotrwałego braku opadów. Zarówno początek i koniec jak i obszar dotknięty suszą trudno jest precyzyjnie określić. W Polsce przyjmuje się, że początek suszy atmosferycznej następuje wówczas, gdy przez 20 dni występuje brak opadów. Kolejnym etapem rozwoju suszy jest susza glebowa, wpływająca negatywnie na rozwój roślin. Najbardziej dotkliwym rodzajem suszy jest susza hydrologiczna powodująca obniżanie się poziomu wód powierzchniowych. Może ona trwać nawet kilka sezonów, ponieważ odbudowa zasobów wodnych wymaga obfitych i długotrwałych opadów deszczu lub śniegu. • Powodzie – to częściowe zatopienia terenów użytkowanych przez człowieka, których skutkami są straty materialne i ludzkie. Są konsekwencją intensywnych i długotrwałych opadów deszczu lub innymi zjawiskami hydrologicznymi. Powodzie zagrażają zdrowiu i życiu ludzi i zwierząt, jak również powodują straty materialne w postaci niszczenia domów, dróg, upraw, skażenia wody i terenu. • Trzęsienia Ziemi – są najbardziej groźną i niszczącą klęską żywiołową. Wynikają z pękania i przemieszczania się płyt tektonicznych pod powierzchnią Ziemi. • Huragany i wichury – wichury to silne wiatry, których prędkość wynosi 75 – 120 km/h, natomiast prędkość huraganów przekracza 120 km/h. • Zaspy i oblodzenia – oblodzenia powstają najczęściej na skutek gwałtownych zmian temperatur w zimie, natomiast zaspy są wynikiem długotrwałych opadów śniegu i towarzyszącym im silnym wiatrom. • Pożary – to proces niekontrolowanego rozprzestrzeniania się ognia, który zagrażać może życiu ludzkiemu oraz mieniu. Pożary spowodowane mogą być przez wyładowania atmosferyczne, samozapłon, promienie słoneczne skupione przez szkło bądź soczewkę lub zerwanie linii energetycznej. Szczególnie niebezpiecznym rodzajem pożarów są pożary lasów, które powodują olbrzymie zniszczenia w środowisku naturalnym. Najczęstszą przyczyną zaprószenia ognia w lasach jest efekt działalności człowieka tj.: nieostrożne obchodzenie się z ogniem lub podpalenie celowe wady urządzeń ogrzewczych, elektrycznych i gazowych, iskrzenie pojazdów, maszyn i urządzeń. • [b]Klasyfikacja i ocena zagrożeń cywilizacyjnych:[/b] Pierwotne zagrożenia cywilizacyjne: • Naturalne – źródłem ich pochodzenia jest woda, powietrze, ogień, ziemia i kosmos. Zaliczają się więc do nich powodzie, pożary czy deszcze meteorytów. • Techniczne – komunikacyjne, technologiczne: procesowe, budowlane, komunalne oraz nielegalne przechowywanie materiałów niebezpiecznych. • Militarne – zalicza się bezpośrednie użycie sił terroru i akty terroru – zamachy terrorystyczne oraz działania wojenne wymierzone w ludność cywilną. • Nadzwyczajne zagrożenia środowiska, w których wymienia się także niektóre zdarzenia z zagrożeń technicznych i militarnych, mające charakter antropomorficzny. Wtórne zagrożenia cywilizacyjne, które związane są z: • Egzystencją człowieka – wyróżnia się tu przede wszystkim masowe zgony, głód, epidemie oraz pandemie. • Społeczeństwem – patologie społeczne, takie jak bardzo wysoka przestępczość, narkomania, prostytucja, pedofilia czy hazard oraz masowe bezrobocie i zaburzenia zdrowia psychicznego. • Naruszeniem równowagi biologicznej – nadmierny przyrost fauny i flory oraz epizootie (epidemia wśród zwierząt – pomór) i epifitozy (epidemia wśród roślin). • Masowe straty, jak zniszczenie lub długotrwałe skażenie środowiska naturalnego – klęski ekologiczne, pomór zwierząt hodowlanych i zniszczenie dóbr niezbędnych do przeżycia, takich jak np. plony.

[b]Istota, cele i zadania systemu zarządzania kryzysowego.[/b] Istota systemu zarządzania kryzysowego: • Formułowanie celów działania • Planowanie • Pozyskiwanie i organizowanie zasobów ludzkich i rzeczowych • Dowodzenie • Kontrola Cele i zadania systemu zarządzania kryzysowego: • Minimalizacja potencjalnych zagrożeń • Przeprowadzenie działań w przypadku ich wystąpienia w sposób: • sprawny (zdolność do osiągnięcia zaplanowanych celów) • skuteczny (stopień ich osiągnięcia) • Sprawność i skuteczność zależy od: • wysokiego poziomu umiejętności, • kompetencji i wiedzy osób kierujących działaniami jak i jednostek biorących udział w akacjach ratowniczych • Zapewnienie racjonalności podejmowanych działań i gospodarowaniu zasobami – właściwy dobór i alokacja – zapewnienie maksymalizacji efektów w zakresie racjonalności sposoby wykorzystania sił i środków

Kryzys psychologiczny - ostre, przejściowe, rzadziej przewlekłe zaburzenie stanu równowagi psychicznej, spowodowane zagrożeniami związanymi z wydarzeniami krytycznymi (osobistymi czy sytuacyjnymi). Kryzys społeczny - skumulowany stan napięć i konfliktów społecznych, których nierozwiązanie na czas powoduje przerwanie dotychczasowego cyklu rozwojowego społeczeństwa, w odróżnieniu od konfliktów społecznych, które naruszają jego ewolucyjny rozwój, ale go nie dezorganizują. Kryzys ekonomiczny - załamanie wzrostu gospodarczego, faza cyklu gospodarczego charakteryzująca się gwałtownym i dużym zmniejszeniem produkcji, realnych dochodów społeczeństwa oraz wzrostem bezrobocia. Kryzys ekologiczny - stopień zanieczyszczenia środowiska, który po jego przekroczeniu nie posiada zdolności samooczyszczenia i samoodtworzenia biocenoz i ekosystemów. Poprzedza katastrofę ekologiczną.

Walka z kryzysem (sposoby i środki): • Informacja o zaistniałej sytuacji kryzysowej • Centrum zarządzania kryzysowego (przyjęcie zgłoszenia, analiza sytuacji, diagnoza zagrożeń, uruchomienie akcji) • Działania bezpośrednie ( zabezpieczenie miejsca, ewakuacja ludzi, organizacja akcji ratunkowej, opanowanie sytuacji kryzysowej, likwidacja zagrożenia) • Działania pośrednie (koordynacja działań, w tym ciągła łączność i korygowanie podejmowanych decyzji oraz dysponowanie siłami i środkami, występowanie do organów nadrzędnych i sąsiednich centrów zarządzania kryzysowego o dodatkową pomoc) • Działania dodatkowe (alarmowanie ludności, system informacyjno-ostrzegawczy, organizacja zaopatrzenia ludności w wodę oraz w żywność, zabezpieczenie pozostałej ludności) • Zapobieganie (stały monitoring, szkolenie kadr i zespołów ratowniczych, itp.)

J. Pilżys, Zarządzanie kryzysowe, Szczecin 2007. J. Ziarko, J. Walas-Trębacz, Podstawy zarządzania kryzysowego. Cz. 1, Zarządzanie kryzysowe w administracji publicznej, Kraków 2010.