Rehabilitacja osób niepełnosprawnych

Rehabilitacja jest pojęciem szerokim i dla jej określenia powstało wiele definicji. Termin ten oznacza przywrócenie komuś utraconych wartości, mimo istniejącego w dalszym ciągu kalectwa i pojmowany jest jako proces, którego głównym zadaniem jest rozwijanie u osób trwale poszkodowanych na zdrowiu maksymalnych zdolności do wykonywania podstawowych codziennych zajęć, przygotowanie do pracy zawodowej oraz stworzenie korzystnych warunków do kontaktów z otoczeniem fizycznym i ze środowiskiem społecznym. Istotne znaczenie w tym działaniu ma stworzenie jednostce upośledzonej optymalnych warunków podczas procesu rehabilitacji, a później także w jej życiu.

Rehabilitacja jest pojęciem szerokim i dla jej określenia powstało wiele definicji. Termin ten oznacza przywrócenie komuś utraconych wartości, mimo istniejącego w dalszym ciągu kalectwa i pojmowany jest jako proces, którego głównym zadaniem jest rozwijanie u osób trwale poszkodowanych na zdrowiu maksymalnych zdolności do wykonywania podstawowych codziennych zajęć, przygotowanie do pracy zawodowej oraz stworzenie korzystnych warunków do kontaktów z otoczeniem fizycznym i ze środowiskiem społecznym. Istotne znaczenie w tym działaniu ma stworzenie jednostce upośledzonej optymalnych warunków podczas procesu rehabilitacji, a później także w jej życiu. Celem jest włączenie tych osób w normalne społeczeństwo. W ramach procesu rehabilitacji dąży się do zaspokojenia wszystkich potrzeb wynikających z upośledzenia. Niepełnosprawną jest osoba, której stan zdrowia psychicznego lub fizycznego powoduje trwałe lub długotrwałe utrudnienie, ograniczenie lub uniemożliwienie udziału w stosunkach społecznych i wypełnianie ról wg przyjętych kryteriów i obowiązujących norm. Rehabilitacja wyłoniła się w rozwiniętych społeczeństwach z nieszczęść ludzkich i katastrof, za które społeczność czy państwo poczuły się odpowiedzialne. Były to początkowo wojny i epidemie, jak różnego rodzaju choroby, kalectwo wrodzone, a później nieszczęśliwe wypadki, choroby okaleczające różne narządy ciała, zaburzenia umysłowe itd. Skutki tych nieszczęść wprowadziły osoby nimi dotknięte w sytuacje życiową bez wyjścia. One same nie pozwoliły się wyzwolić, a pomoc lekarska nie zdołała usunąć kalectwa. Wynikła więc utrata sprawności fizycznych, psychicznych, społecznych czy zawodowych. Występuje wiele możliwości rehabilitacji osób niepełnosprawnych takich jak: Rehabilitacja lecznicza – ukierunkowana jest przede wszystkim na wykorzystanie biologicznych metod oddziaływania na osobę z dysfunkcją organizmu w celu poprawy jej stanu zdrowia lub ograniczenia somatycznych skutków urazu ciała.

Rehabilitacja społeczna – ma na celu przywracanie możliwości normalnego sposobu życia w naturalnym środowisku. Rehabilitacja społeczna realizowana jest przede wszystkim przez:

  • wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej osoby niepełnosprawnej,
  • wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych,
  • likwidację barier w szczególności architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu się i dostępie do informacji,
  • kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi.

Rehabilitacja zawodowa - ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego, przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy.

Rehabilitacja pedagogiczna – realizacja etapowego nauczania, które musi być dostosowane do indywidualnych możliwości osób chorych. U większości osób rehabilitacja ma charakter leczenia funkcjonalnego tj. stosowania ćwiczeń ruchowych we wszystkich ich odmianach, których celem jest poprawienie niesprawnego narządu ruchu. Często leczenie to łączy się z zabiegami fizykoterapeutycznymi. W obowiązującym aktualnie orzecznictwie przyjęto trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu w sposób uniemożliwiający podjęcie zatrudnienia albo zdolną do wykonywania zatrudnienia w szczególności w zakładzie pracy chronionej albo w zakładzie aktywizacji zawodowej, wymagającą – w celu pełnienia ról społecznych – stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, zdolną do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym odpowiednio do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności, wymagającą – w celu pełnienia ról społecznych – częściowej lub okresowej pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.
Lekki stopień niepełnosprawności oznacza naruszoną sprawność organizmu u osoby zdolnej do wykonywania zatrudnienia i nie wymagającej pomocy innej osoby w celu pełnienia ról społecznych

O opiekę i pomoc mogą zwracać się osoby niepełnosprawne niezależnie od stopnia i rodzaju niepełnosprawności. Powinny one móc korzystać z różnego rodzaju form pomocy, zależnie od ich indywidualnej sytuacji. Obecnie w Polsce instytucjami obsługującymi takie osoby są: Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, Kasy Chorych, Zakłady Opieki Zdrowotnej oraz Domy Pomocy Społecznej. Niepełnosprawni mają możliwość korzystania z takich form pomocy jak:

  • warsztatach terapii zajęciowej

  • turnusach rehabilitacyjnych

  • zespołach ćwiczeń fizycznych usprawniających psychoruchowo, zgodnie z potrzebami osób niepełnosprawnych.

             Rehabilitacja osób   niepełnosprawnych jest złożonym, wieloetapowym i wielowymiarowym procesem, zmierzającym do maksymalnego usprawnienia jednostek dotkniętych niepełnosprawnością. Usprawnienie to odbywa się na drodze wielu profesjonalnych działań o charakterze leczniczym, psychologicznym, pedagogicznym, społecznym i zawodowym, przy istotnym współudziale samych osób niepełnosprawnych. Ostatecznym celem rehabilitacji jest  osiągnięcie najwyższego możliwego poziomu samodzielności i niezależności osoby niepełnosprawnej, przejście z pozycji biorcy na pozycjedawcy – osoby produktywnej i tworzącej cenne społecznie wartości, a więc pełna integracja ze społeczeństwem, znajdująca wyraz w pełnym uczestnictwie w życiu społecznym.