Analiza wybranych modeli przywództwa.

Ludzie od wieków łączyli się w grupy, aby przetrwać. Jednakże w każdej z nich potrzebny był przywódca, który pokierowałby pracą wszystkich członków grupy, ponieważ wiadomo, że gdy nie ma władzy zwierzchniej dochodzi do anarchii. Przez wiele wieków pojawiły się różne modele przywództwa. W mojej pracy skupię się tylko na pięciu wybranych modelach przywództwa: model decyzyjny, model sytuacyjny, model współzależności, model drogi prowadzącej do celu oraz uniwersalnej teorii efektywnego przywództwa. Przedtem przedstawię jedną z wielu definicji przywództwa.

Ludzie od wieków łączyli się w grupy, aby przetrwać. Jednakże w każdej z nich potrzebny był przywódca, który pokierowałby pracą wszystkich członków grupy, ponieważ wiadomo, że gdy nie ma władzy zwierzchniej dochodzi do anarchii. Przez wiele wieków pojawiły się różne modele przywództwa. W mojej pracy skupię się tylko na pięciu wybranych modelach przywództwa: model decyzyjny, model sytuacyjny, model współzależności, model drogi prowadzącej do celu oraz uniwersalnej teorii efektywnego przywództwa. Przedtem przedstawię jedną z wielu definicji przywództwa. Przywództwo jest to umiejętność wpływania na ludzi poprzez wyzwalanie ich siły i potencjału w celu umożliwienia im dążenia do większego dobra. Pierwszym modelem przywództwa , którego próbę analizy podejmę jest model decyzyjny przywództwa( New Decision Model – NDM). Jego twórcami są Victor H. Vroom oraz Philip V. Yetton. Założyli oni, iż poziom udziału członków grupy jest zależny od sytuacji, lidera i ich samych . Przywódca w NDM decyduje jaki styl przywódca wybrać na podstawie drzewka decyzyjnego. Może podejmować on swoje decyzje w sposób od autokratycznego po demokratyczny. Jest to pewna zaleta, gdyż nie w każdej sytuacji lider wie jak najlepiej postąpić i zmiana stylu może korzystnie wpłynąć na wykonanie zadania oraz zwiększa się poparcie dla lidera ze strony członków jego grupy. Dużą wadą tej metody jest uzależnienie od drzewka decyzyjnego. Bazuje ono na informacjach, które przywódca posiada lub są mu na bieżąco dostarczane. Mogą one być niewłaściwe lub błędne, co prowadzi do wybrania złego stylu przywództwa a to z kolej może spowodować złe przewodnictwo w zespole i w ostateczności porażkę w wykonaniu danego zadania. Kolejnym modelem przywództwa jest SLM- The Situational Leadership Model ( model sytuacyjny). Podstawowym jego złożeniem jest to, iż lider nie zachowuje się tak samo wobec wszystkich członków grupy . Zatem potrzebne były wyznaczniki dzięki, którym lider mógł dostosowywać swoje komendy tak aby pracownik należycie je zrozumiał i jak najlepiej je wykonał. W modelu sytuacyjnym lider w zasadzie opiera swoje działania na dwóch typach przywództwa. Pierwszym z nich jest przywództwo relacyjne, w którym przewodniczący grupy może dopingować zwolenników lub ich partycypować. Drugim typem jest przywództwo zadaniowe, gdzie wódz informuje lub deleguje swoich podwładnych. Zaletą tegoż modelu jest szybka możliwość zastosowania przez lidera odpowiedniego przywództwa i a co za tym idzie możliwie prędka reakcja na rozwiązanie ewentualnych konfliktów lub problemów z wykonaniem zadania albo wyeliminowaniem kłopotów wewnętrznych w grupie. Możliwą wadą jaką zauważyć można jest to, iż trzeba przyjąć założenie, że przywódca prędko i trafnie oceni zaistniałe zdarzenie oraz trafnie wybierze model przywódczy. Kolejną niedogodnością jest założenie tezy, że osoba dowodząca grupą jest wstanie zmienić swój styl dowódczy w zależności do danego zwolennika. Lider bez tej umiejętności nie powinien stosować tego modelu przywództwa. Model współzależności ( The Contingency Model – CNTM) opiera się na założeniu, iż efektywność pracy można uzyskać przy pomocy zamiany sytuacji, tak aby odpowiadała danemu stylowi przywództwa, które przedstawia dany przywództwa . Głównym narzędziem do badania CNTM jest skala LPC ( lesat-prefered-cowoker scale ). Definiuje ona hierarchię wartości lidera. Wyróżnia ona dwa główne typy wodzów. W pierwszym typie lider o niskim stopniu LCP, za fundament swych działań uznaję wykonanie zadania a dopiero potem ważna jest relacja interpersonalna z pracownikiem. W drugim typie lider posiadający wysoki stopień LPC, pierwszeństwo ma relacja ze zwolennikami a potem uznaję za ważne ukończenie zadania. Inną stroną jest tak zwane sytuacyjne wzmocnienie, które oznacz zakres kontroli na pracownikiem. Wpływają na nie relacje lider-podwładni, struktury zadania oraz pozycja władcza wodza . W tym modelu można zauważyć, iż położono tu Duzy nacisk na relacje lider-grupa. Można uznać to za duża zaletę, gdyż silna wieź między zwolennikami a przywódcą może korzystnie wpłynąć na całokształt ich wspólnej pracy. Widać tu, iż lider umie dostosować sytuację do własnych możliwości, co wymaga dużych zdolności przywódczych od niego. Gdy lider ich nie posiada model sytuacyjny będzie najgorszą z możliwych opcji przywództwa. Model drogi prowadzącej do celu ( The path-Goal Theory, PGT) stworzony został przez Roberta House. W PGT bierze się pod uwagę bardzo dużą ilość czynników wpływających na lidera, jego zwolenników i sytuację. Jej głównym założeniem są trzy mechanizmy odpowiadające za zachowanie się ludzi w kontekście zaangażowania się w dane działanie: !. Możliwość osiągnięć przy danym wysiłku. 2. Skutki danego osiągnięcia. 3. Opłacalność osiągnięcia . Lider grupy ma prowadzić swych zwolenników tak aby wykonywali swą pracę jak najlepiej, udzielać im pomocy oraz zapewnić podwładnych, iż podejmowane wysiłki przyniosą określoną wartość, którą wcześniej im przedstawiono. Jest to niezmiernie trudne wyzwanie dla lidera, który musi dobrze znać nie tylko możliwości swoich zwolenników, ale przede wszystkim swoje umiejętności, Jeśli efekt wysiłku grupy nie przyniesie im określonych wartości mogą oni stracić zaufanie do swego wodza a nawet go zmienić. Uniwersalna Teoria Efektywnego Przywództwa (Comprehensive Theory of Leadership Effectiveness – CTLE) została stworzona przez Martina M.Chemersa . Uważał on, iż da się znaleźć w dotychczasowych paradygmatach fundament pozwalający na uzasadnienie możliwie dużej ilości przypadków przywództw. Teoria Chemersa ukazuję,że jeśli lider jest dopasowany do grupy pod wieloma aspektami, między innymi behawioralnym, kulturowym etc. Gwarantuję to lepszą jakość wykonywanego zadania. Ponadto jeśli lider dobrze odczytuję kontekst i potrzeby swoich zwolenników, ma gwarancję postrzegania go jako kompetentnej osoby do roli przywódcy . Podsumowując analizę wybranych stylów przywódczych, można zwrócić uwagę na to, że każdy paradygmat posiada zalety oraz wady. Każdy z nich umiejętnie użyty przyniesie wielkie korzyści przywódcy oraz jego zwolennikom. Lecz jest to uzależnione od samego lidera. Musi on być inteligentny, ale przede wszystkim powinien rozumieć innych ludzi. Bez tego nawet najlepsza teoria nigdy nie sprawdzi się dobrze w świecie realnym, ponieważ elementem destrukcyjnym jej będzie niekompetentny przywódca