Jedną z największych zbrodni niezgodnych z prawem człowieka jest zbrodnia dokonana w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Jest to niemiecki zespół obozów koncentracyjnych i obozów zagłady na terenie Oświęcimia i pobliskich miejscowości istniejący w latach 1940-1945. Symbol całego systemu koncentracyjnego i machiny zagłady. Nazwy Auschwitz i Birkenau są niemieckimi odpowiednikami polskich nazw Oświęcim i Brzezinka, stosowanymi podczas okupacji Polski 1939-1945. Jest to jedyny obóz koncentracyjny znajdujący się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Drugi główny obóz zespołu (Birkenau) był przede wszystkim obozem śmierci – największym nazistowskim obozem zagłady. To w nim zginęła przeważająca liczba ofiar – ponad milion osób. Obóz zajmował obszar prostokąta o powierzchni ok. 140 ha, ogrodzonego z zewnątrz drutem kolczastym pod napięciem; tak samo ogrodzone były wewnętrzne sektory (odcinki), na które podzielono obóz. Na tym terenie powstało około 300 różnych budynków - baraków, latryn, wartowni, komór gazowych itp. – tworzyły one kilka większych części.

Latem 1941 Himmler wskazał Auschwitz jako miejsce “ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”. Wykonywanie tego zbrodniczego planu rozpoczęło się w tym obozie na wiosnę 1942 roku. Masowa akcja uśmiercania gazem rozpoczęła się najpierw w pierwszej komorze gazowej w obozie macierzystym. Potem, ze względu na łatwość odizolowania, akcję zagłady przeniesiono do dwóch prowizorycznych komór gazowych, które umieszczono w przebudowanych wiejskich chałupach. Ciała najpierw grzebano, później palono w specjalnych dołach spaleniskowych.

Ginęli tu ludzie w niewyobrażalnych mękach, w bólu, poniżeniu, spotęgowanych widokiem umierających w udręczeniu bliskich: rodziców, małżonków, rodzeństwa i dzieci…