Przyczyny wybuchu II wojny światowej

Przyczyny wybuchu II wojny światowej dzielimy na dwie podstawowe kategorie : przyczyny bezpośrednie i pośrednie. Do przyczyn pośrednich zaliczamy : I. Dążenie grupy państw europejskich, zwłaszcza Niemiec, do rewizji traktatu wersalskiego, chęć powrotu do swojego dawnego znaczenia i wielkości. Niemcy łamały kolejne ograniczenia, w marcu 1935 roku nastąpił wzrost produkcji sprzętu wojennego, w tym także zakaz posiadania lotnictwa oraz wprowadziły obowiązkową służbę wojskową. Lekceważenie Ligi Narodów i jej rezolucji. Niemcy wkroczyli do Nadrenii, przyłączyli Austrię oraz wypowiedzieli : traktat o nieagresji z Polską i traktat morski z Austrią (powiększenie floty do 35% tonażu).

Przyczyny wybuchu II wojny światowej dzielimy na dwie podstawowe kategorie : przyczyny bezpośrednie i pośrednie.

Do przyczyn pośrednich zaliczamy :

I. Dążenie grupy państw europejskich, zwłaszcza Niemiec, do rewizji traktatu wersalskiego, chęć powrotu do swojego dawnego znaczenia i wielkości. Niemcy łamały kolejne ograniczenia, w marcu 1935 roku nastąpił wzrost produkcji sprzętu wojennego, w tym także zakaz posiadania lotnictwa oraz wprowadziły obowiązkową służbę wojskową. Lekceważenie Ligi Narodów i jej rezolucji. Niemcy wkroczyli do Nadrenii, przyłączyli Austrię oraz wypowiedzieli : traktat o nieagresji z Polską i traktat morski z Austrią (powiększenie floty do 35% tonażu). Ponadto zlekceważyli umowy międzynarodowe o nienaruszalności granic w Europie (Locarno, 1925r.). Podejście Niemiec dobrze przedstawia wypowiedź ministra spraw zagranicznych III Rzeczy, Joachima Ribbentropa - „Mam całą skrzynię złamanych traktatów”. II. Powstanie faszyzmu jako zaborczej i rasistowskiej ideologii w Niemczech i we Włoszech. Głoszenie tezy o wyższości rasy germańskiej i konieczności likwidacji ras niższych (Żydów, Cyganów) oraz o przestrzeni życiowej należnej Niemcom na wschodzie. Utworzenie państwa policyjnego i zmilitaryzowanego oraz doskonałej armii przygotowanej do podbojów innych krajów. Dążenie do rewizji granic przez cały okres powojenny, prowokowanie konfliktów granicznych, podburzanie mniejszości niemieckich (Sudety) do szerzenia niepokojów i rozruchów wewnętrznych. III. Strach przed komunizmem w Europie. Wybieranie „mniejszego zła” poprzez popieranie ruchów nacjonalistycznych i odwetowych (poparcie wielkiego kapitału dla Adolfa Hitlera i Benito Mussoliniego). W kwietniu 1924 r. przedstawiony został plan Dawesa, w którym określone zostały nowe zasady spłaty niemieckich długów wojennych. W 1929 r. ogłoszony zostaje kolejny plan weryfikacyjny odnośnie spłat reparacji wojennych przez Niemcy zwany planem Younga. Strach przed nacjonalizacją jaką niesie rewolucja. Utworzenie frontu do walki z komunizmem (pakt antykominternowski -1936r. - Niemcy, Włochy, Japonia, Hiszpania). IV. Apatyty kolonialne nowych mocarstw. Wojna z Chinami, dążenie do opanowania Indochin (Japonia) oraz dążenie do odzyskania utraconych kolonii i odzyskanie dawnych, wysokich wskaźników produkcji przemysłowej i szukanie nowych rynków zbytu (Niemcy). Ruchy narodowe i narodowościowe , niezadowolenie mniejszości narodowych w Europie szukających sprzymierzeńców i prowokujących konflikty (w Polsce Gdańsk i mniejszość ukraińska). V. Słabość Ligi Narodów – międzynarodowej organizacji powołanej do utrzymania i ocrony pokoju światowego. Lekceważenie Ligi przez mocarstwa imperialne (Niemcy, Włochy). Wystąpienie Niemiec w 1933r z Ligi Narodów, od tego momentu nie biorą udziału w konferencjach rozbrojeniowych. Niezainteresowanie Ligą Narodów przez inne państwa – np. Stany Zjednoczone.

Do przyczyn bezpośrednich zaliczamy :

I. Realizowanie przez Niemcy polityki łamania postanowień Wersalu w sposób przyspieszony w latach 1938-1939 : Anschluss Austrii, zdrada monachijska i zajęcie Sudetów, ostateczne zajęcie Czechosłowacji , przyłączenie litewskiej Kłajpedy, okrążenie Polski. II. Wystosowanie roszczeń terytorialnych wobec Polski 1939r . (włączenie Gdańska do Rzeszy, przeprowadzenie eksterytorialnej autostrady przez Pomorze do Prus Wschodnich , wejście do paktu antykominternowskiego) i ich zdecydowanie odrzucenie przez stronę polską. III. Dążenie Rosji Radzieckiej do „czwartego rozbioru Polski”. Podpisanie aktu Ribbentrop-Mołotow (sierpień 1939r.) i jego tajnego protokołu o rozbiorze Polski (określenie stref wpływów w Polsce i krajach bałtyckich, wytyczenie linii demarkacyjnej na wypadek wojny na linii rzek Sanu, Wisły i Bugu ). Chęć oderwania przez Rosję radziecką wschodnich terenów Polski przyznanych jej przez traktat wersalski w na mocy pokoju ryskiego. IV. Wypowiedzenie przez Niemcy (29 kwietnia 1939r.) polsko-niemieckiej „Deklaracji o niestosowaniu przemocy”. V. Fiasko rozmów francusko-angielsko-rosyjskich w Moskwie (lipiec-sierpień 1939) o wzajemnym bezpieczeństwie . Sygnał dla Hitlera o braku jedności sprzymierzeńców wobec Niemiec.

Wszystkie te wydarzenia w większym bądź mniejszym stopniu przyczyniły się do wybuchu II wojny światowej, która trwała od świtu 1 września 1939r., kiedy to niemiecki okręt „Schleswig-Holstein” rozpoczął ostrzał polskiej placówki na Westerplatte, aż do 8 maja 1945 roku kiedy podpisana została oficjalna kapitulacja Niemiec.