Subkultury młodzieżowe wczoraj i dziś

„Subkultury młodzieżowe wczoraj i dziś” Subkultura (z łac. sub = “pod” + kultura) – określa grupę społeczną i jej kulturę wyodrębnioną według jakiegoś kryterium, na przykład zawodowego, etnicznego, religijnego, demograficznego. Pierwszym twórcą pojęcia “subkultura” jest amerykański socjolog Milton Myron Gordon , który zdefiniował je po raz pierwszy w 1947 roku w artykule “The Concept of the Sub-Cultur and Its Application”. Subkultura jest segmentem kultury i nie podlega wartościowaniu na wyższą czy niższą.

„Subkultury młodzieżowe wczoraj i dziś”

Subkultura (z łac. sub = “pod” + kultura) – określa grupę społeczną i jej kulturę wyodrębnioną według jakiegoś kryterium, na przykład zawodowego, etnicznego, religijnego, demograficznego. Pierwszym twórcą pojęcia “subkultura” jest amerykański socjolog Milton Myron Gordon , który zdefiniował je po raz pierwszy w 1947 roku w artykule “The Concept of the Sub-Cultur and Its Application”. Subkultura jest segmentem kultury i nie podlega wartościowaniu na wyższą czy niższą. Członków subkultury według terminologii socjologicznej nie można nazywać kontr społeczeństwem, ponieważ są oni wyrazicielami jakiegoś poglądu, jakichś idei. Działają przy tym w ramach ogółu społeczeństwa. Subkulturę tworzą grupy zawodowe, które wypracowały swoiste, realizowane wyłącznie w ich obrębie, normy - na przykład lekarze, prawnicy, złodzieje, politycy, nauczyciele, uczniowie, studenci, fani danego gatunku muzycznego. Świadczy o tym chociażby specyficzny język - socjolekt. Subkultury tworzą nie tylko grupy zawodowe, ale także inne grupy społeczne, do których należą osoby niepełnosprawne - niewidzący, niesłyszący, przewlekle chorzy oraz z uszkodzonymi narządami ruchu, upośledzeni umysłowo. Podkultury młodzieżowe nie są zjawiskiem nowym. W dziejach ludzkości zawsze byli i są młodzi ludzie nie akceptujący otaczającej rzeczywistości kulturowo-społecznej i ogólnie przyjętych norm postępowania. Od wieków powstawały więc różne podkultury młodzieżowe, w których ich członkowie odróżniali się od pozostałej części społeczeństwa, stylem bycia, zachowaniem i rodzajem łączących ich więzi. Jednakże takiej eksplozji podkultur, jaka wystąpiła w drugiej połowie XX wieku, a szczególnie w ostatnim trzydziestoleciu w naszym kraju, nie było do tej pory jeszcze nigdy. Subkultura młodzieżowa – nazwa grupy młodzieżowej, w której normy obyczajowe, zasady postępowania, ubiór, odbiegają od norm reszty społeczeństwa. Wszystkie znane grupy młodzieżowe powstały na przełomie XX wieku w różnych częściach świata. Wywodzą się one z różnych zachowań ludzkich. Na przełomie lat zmieniają one swoje znaczenie, ponieważ ludzie modyfikują i przetwarzają historyczne znaczenie, każde pokolenie dodaje coś od siebie. „Skate”- Skaterzy uważani są za kontrkulturę, obejmującą modę, styl życia i muzykę oraz skate core. Pierwotnie wizerunek skatera był buntowniczy i nonkonformistyczny, taki wizerunek propagował m.in. założony w 1981 magazyn “Thrasher”. Zdecydowanie łagodniejszy image skaterów prezentowany był w konkurencyjnym magazynie “Transworld Skateboarding Magazine” (założonym w 1983). Polskim odpowiednikiem tych produkcji jest gazeta INFO magazine, który prezentuje głównie polskich skaterów. Kultura skate prezentowana była m.in w rozlicznych wideoklipach muzycznych (Agent Orange, NOFX, Suicidal Tendencies, Unsane, Sonic Youth, Beastie Boys) i filmach (Dishdogz, Ultimate X). W Polsce ta subkultura jest mylnie kojarzona z subkulturą hip-hop. „Depesze”- subkultura fanów brytyjskiej grupy muzycznej Depeche Mode, która pojawiła się w Polsce latach 80. XX wieku. Początek powstania subkultury datuje się na rok 1985, od koncertu Depeche Mode w Warszawie. Koncert zespołu wywołał ogromne wrażenie na fanach co zaowocowało powstaniem początkowo licznych fanklubów by przekształcić się w kult grupy i ich członków. Cechą rozpoznawczą był styl ubierania się i wyglądu wzorowany na image’u członków Depeche Mode. Noszono czarne kurtki, białe dżinsowe spodnie, buty na grubej podeszwie, krzyże na szyi, często także emblemat z logo zespołu. Dopełnieniem wizerunku były krótko przycięte, nażelowane włosy à la Dave Gahan (tzw. “lotnicho”) lub utlenione loki à la Martin Gore . W początkach lat 90. depesze i fankluby istniały w całej Polsce. Obecnie spotkania depeszy odbywają się na imprezach klubowych i zlotach zwanych depotekami. „Rockersi”- subkultura młodzieżowa funkcjonująca w latach 1958 - 1965, głównie w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Swój styl oraz nazwę zaczerpnęli z rock and rolla, muzyki społecznie nieakceptowanej w tamtym okresie. Ideologia rockersów charakteryzowała się pogardą wobec wzorów i norm, odrzuceniem pościgu za karierą i chęci stabilizacji, brakiem dążenia do pokonywania społecznej drabiny. Żyli z dnia na dzień. Wyznawali kategorię nieustannej walki, zasadę: silniejszy i bardziej cyniczny zwycięża. Rockersi nosili długie włosy (tzw. kaczy kuper), ubierali się niedbale, charakterystyczne cechy ich ubioru to podarte dżinsy i czarne kurtki. Byli typową grupą outsiderów, która wycofywała się ze społeczeństwa albo przyjmowała wobec niego postawę agresywną. W USA były to grupy o charakterze gangów ulicznych zajmujących się rozbijaniem zabaw w klubach w lepszych dzielnicach. Uczestnicy ruchu przeciwstawiali się modelowi tzw. dobrego Amerykanina - patrioty gotowego do walki za ojczyznę, np. w Korei. W Wielkiej Brytanii rockersi w latach 1963-64 brali czynny udział w bójkach z subkulturą modsów. Byli ich przeciwieństwem. Rockersi ubierali się niechlujnie, afiszowali swoją niższość oraz nieprzystosowanie do reguł i systemu. Ruch zaczął zanikać w połowie lat 60. XX w. Był podłożem takich subkultur jak: harleyowcy, motocykliści, ridersi, punkowcy (punki). „Mods”- subkultura młodzieżowa powstała w Wielkiej Brytanii z końcem lat 50. XX wieku. Modsi wywodzili się głównie ze środowisk robotniczych, jednakże początki ruchu wywodzą się z londyńskiego Soho. Charakteryzowali się pedantycznym sposobem ubioru, nienawiścią do edukacji, zainteresowaniem najnowszymi trendami mody oraz muzyką eksperymentalną. Często nosili bujne włosy – bądź to ścięte na sposób “studencki”, bądź też ułożone w ekstrawaganckie fryzury. Lubili szokować pełnym jaskrawych barw, krzykliwym i prowokującym wyglądem. Chętnie opowiadali się za hasłami związanymi z rewolucją seksualną. Gusta muzyczne modsów oscylowały między rock and rollem, ska, rythm and bluesem, modern jazzem, beatem, popem a hard rockiem. Modsi stworzyli ciekawą mieszankę nowoczesnych nurtów w muzyce i elementów muzyki starego pokolenia. Entuzjastycznie przyjmowali wytwory sztuki awangardowej. Głównym zespołem kojarzonym z subkulturą mods jest The Who. Inne chętnie słuchane grupy i wykonawcy to: The Kinks, The Small Faces, Yardbirds, T. Rex, Marmalade, Julie Driscoll, Brian Auger and the Trinity, Shocking Blue, David Bowie & The Lower Third. Filmem uznanym za kultowy dla subkultury mods jest Quadrophenia Franca Roddama z 1979. Film opowiada o grupie przyjaciół utożsamiających się z kulturą mods i ich starciach z rockersami. Akcja toczy się w Londynie i Brighton w 1965, na ścieżkę dźwiękową składają się utwory The Who, a jedną z ról zagrał Sting. Inne powstałe również w na przełomie lat 70/80 XX wieku to: Hipisi, Metalowcy, Rude Boy, Teddy Boys, Punk, Skinhead, Bikiniarze ( lata 50), Grunge (inaczej Seattle sound), Gitowcy, Popersi. W Polsce w latach 90 XX wieku powstała grupa młodzieżowe o nazwie DRESIARZE i trwa do dziś. Popularnie nazywani są nimi chuligani. A jest to typ społeczno-kulturowy młodych ludzi, jego nazwa pochodzi od zwyczaju noszenia na co dzień ubrań sportowych – dresów. Oprócz dresów zewnętrznym wyróżnikiem dresiarzy bywa noszony na szyi gruby złoty albo srebrny łańcuch. W początkowym okresie grupę tę wyróżniał także gatunek słuchanej muzyki: disco, disco polo. Obecnie wyróżniki te są jednak mniej widoczne. Teraz słuchają przeważnie rapu i muzyki klubowej. Dresiarze są grupą, której przypisuje brak poszanowania zasad kultury i norm współżycia społecznego, objawiający się m.in. używaniem ordynarnego, pełnego wulgaryzmów języka oraz akceptowaniem przemocy i przestępstwa dla zaspokojenia własnych potrzeb. W 1998 zespół Dezerter wydał płytę Ziemia jest płaska, na której w piosence Od wschodu do zachodu opisuje powstanie subkultury słowami: “Dresy przyszły ze wschodu / Nie z Ameryki i nie z zachodu”. Są tam określani jako “Zderzenie Zachodu ze wschodnią mentalnością”. Polski zespół rockowy Big Cyc sparodiował dresiarską modę i zachowanie w piosence Dres, zamieszczonej na płycie Zmień z nami płeć z 2002 r. Najbardziej znaną powieścią przedstawiającą fenomen dresiarzy jest Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną Doroty Masłowskiej, opublikowana w 2002 roku. W 2009 r. książka doczekała się ekranizacji. Film Wojna polsko-ruska wyreżyserował Xawery Żuławski, a w roli głównej – dresiarza “Silnego” – wystąpił Borys Szyc. W 2003 r. powstał amatorski film Wożonko, opowiadający o zderzeniu świata gangsterów ze światkiem osiedlowych dresiarzy blokersów. Reżyserem filmu jest Abelard Giza.
„Hip-Hopowcy” - miejska kultura i gatunek muzyczny powstały w afroamerykańskich społecznościach w Nowym Jorku w latach siedemdziesiątych XX wieku. DJ Afrika Bambaataa wprowadził pojęcie czterech filarów hip-hopu, którymi są rap, DJing, b-boying i graffiti. Część środowiska hip-hopowego dodaje jeszcze piąty filar – wiedzę, gdyż jej brak wywołuje nieprawdziwy, stereotypowy wizerunek tej kultury. Innym, ważnym elementem jest beatbox. Od momentu powstania w Południowym Bronxie, hip-hop kultura rozprzestrzeniła się na cały świat. Muzyka hip-hop powstała gdy DJ-e zaczęli tworzyć bity za pomocą zapętlania zapisów partii solowych granych oryginalnie na perkusji na dwóch gramofonach, robiąc tak zwany sampling. Do tego doszedł rap, czyli rodzaj ekspresji wokalnej polegający na rytmicznym wypowiadaniu słów i ich rymowaniu i beatbox . Oryginalny taniec i styl ubierania się stworzony przez fanów nowej muzyki, spowodował rozbudowę i udoskonalenie się wciąż powstającej kultury. Nazwa hip-hop jest kombinacją dwóch slangowych określeń – “hip” (znaczącego “teraźniejszy”, “obecny”) i “hop” oznaczającego specyficzny styl poruszania się. Kultura ta trwa do dziś jest bardzo popularna wśród ludzi młodych. Okazuje się przede wszystkim poprzez muzykę i styl ubierania. Obraz przekształcania się subkultur młodzieżowych można bardzo wyraźnie zaobserwować na podstawie slangu EMO, kiedyś pojęcie to opisywało- w swoim początkowym wcieleniu podgatunek muzyki hardcore punk, powstałego w Waszyngtonie D.C., w połowie lat 80. W późniejszych latach termin emocore, skrót “emotional hardcore” był również używany do opisania sceny waszyngtońskiej i regionalnych scen, które się z niej zrodziły. Termin wziął się od spontanicznego i wyrazistego okazywania uczuć w czasie występów przez członków zespołów. Najbardziej znanymi nazwami z tego okresu są Rites of Spring, Embrace, One Last Wish, Beefeater, Gray Matter, Fire Party oraz później Moss Icon. “Pierwsza fala” emo zaczęła zanikać po rozpadzie większości zespołów rozpoczynających gatunek, tj. na początku lat 90. Dwuznaczny termin slangowy używany do opisania lub w odniesieniu do mody, stylu i postawy połączonej z muzyką post hardcore, pop punk, a także metalcore, może również opisywać muzykę emo lub ogólnie stan emocjonalny (“czuć się jak emo”). Jest również (czasami niepochlebnie) używane w stosunku do kogoś ubierającego się jako stereotypowy emo lub kogoś ogólnie, we własnym mniemaniu, nieprzystosowanego do realiów świata. Od połowy lat 90. termin emo zaczął odzwierciedlać scenę indie powstałą pod wpływem m.in. Fugazi, którzy byli pozostałością po “pierwszej fali” emo. Zespoły takie jak Sunny Day Real Estate i Texas Is the Reason rozwinęły bardziej indierockowy styl emo, bardziej melodyczny i mniej chaotyczny z natury niż poprzednio. Tak zwana scena “indie emo” (lub “druga fala” emo) przetrwała do późnych lat 90., jako że wtedy wiele zespołów się rozpadło lub zmieniło styl na inny. Około roku 2000 jak i po nim wykreowano nowe znaczenie emo, które nie ma żadnego powiązania z muzyką emo lat 80. Prezentowana została nowa scena “mody emo”, w której celem jest wyrażanie siebie i pokazywanie swoich emocji. Słowa “emo” i “screamo " są beztrosko używane dla zespołów pop punk, rock oraz metalcore. Nastąpiło to w wyniku nagłośnienia przez media, magazyny oraz Internet. Emo powstało jako reakcja na agresywny i materialistyczny styl życia amerykańskich raperów. Dotyczy to głównie popełniania przestępstw, zażywania środków odurzających, powierzchowności, braku okazywania uczuć oraz konsumpcjonizmu. Sprzeciw ten objawia także w modzie – czyste, schludne, obcisłe ubrania, nakładanie makijażu oraz zadbane fryzury będące zaprzeczeniem luźnego, ulicznego wyglądu gangsterów. Emo stanowi swoiste połączenie gothic metalu (mroczny wizerunek, głęboka duchowość) i punku (krytyczne podejście do świata, poczucie braku sensu jednak bez nihilizmu i anarchizmu), ale znacząco różni się od obu tych subkultur. Niektóre elementy emo, jak np. wegetarianizm, abstynencja od alkoholu i tytoniu oraz wyzbycie się agresji nawiązują do światopoglądu straight edge, jednak nie zawsze się z nim utożsamiają. Ruch emo zawiera pewne cechy XIX-wiecznej filozofii romantycznej, takie jak akcentowanie uczuć i emocji, nastawienie na przeżycia wewnętrzne, indywidualizm a zwłaszcza werteryzm, jednak nie nawiązuje do niego w żaden sposób. Przez prawie każdą współczesną definicję styl ubierania emo charakteryzuje się noszeniem dżinsów rurek zarówno przez dziewczyny, jak chłopców, długie ukośne grzywki zaczesane na jedną połowę twarzy, na jedno lub oboje oczu, oczy zarysowane czarną kredką (obie płcie) z reguły czarne, proste włosy, wąskie t-shirty często z nazwami zespołów rockowych (lub inne markowe t-shirty (najczęściej z kontrowersyjnymi nadrukami)), paski nabijane ćwiekami (najczęściej czarno-biała szachownica), opaski na nadgarstki, materiałowe tenisówki lub inne buty (często stare i zniszczone); jeśli dana osoba nosi okulary, to musi mieć grube, czarne oprawki. Ludzie emo są postrzegani jako melodramatyczni, “tnący się” nastolatkowie, którzy przelewają swoje starania pisząc depresyjną poezję. Współcześnie emo zostało nazwane “smutną karykaturą” tego, czym było kiedyś. Niektórzy oskarżają emo o świętowanie samookaleczeń i samobójstw, wybieranych przez tych, którzy traktują je jako “pomoc w pokonaniu bólu’. Jednakże powodowanie fizycznej traumy skutkuje produkcją beta-endorfin, które podnoszą relaksację i redukują fizyczny ból. Niektórzy twierdzą, że w pewnych kręgach emo udaje się osobowości o skłonnościach samobójczych czy samookaleczających by w ten sposób poszukiwać akceptacji i zwracać uwagę otoczenia. Dlaczego tworzą się subkultury? Ponieważ młodzi ludzie nie potrafią zaakceptować otaczającej ich rzeczywistości, jest to w pewnym sensie bunt przeciwko niej. Myślę że poprzez moją pracę przedstawiłam pojęcie subkultury młodzieżowej i jej znaczenie na przełomie wielu lat XX wieku.

Bibliografia: M. Pęczak, Słownik subkultur młodzieżowych, wyd. Semper, Warszawa 1992. B. Prejs, Subkultury młodzieżowe. Bunt nie przemija, wyd. KOS, Katowice 2005. Suchodolski Bogdan Kształt życia Warszawa 1979 Sołtysiak Teresa opracowanie pt. ,,Współczesne podkultury młodzieżowe i ich przejawy nie akceptowane społecznie”. Internet, Wikipedia- wolna encyklopedia