Najważniejszym źródłem zmienności uwarunkowanej genetycznie są mutacje w DNA komórki rozrodczej lub zygoty. Jeżeli mutacja zostanie przekazana do dzielących się komórek, a jest mutacją niekorzystną dla organizmu, dochodzi do obumarcia zarodka już we wczesnych fazach jego rozwoju lub zaraz po urodzeniu. Natomiast mutacje warunkujące korzystne cechy organizmu w danych warunkach środowiska zwiększają szanse jego przeżycia. Osobnik ten wyda na świat potomstwo, które także będzie obdarzone tą cechą.