Temat: Mitologia jako źródło inspiracji dla twórców.

Mitologia jako zbiór mitów - historii o bogach, herosach i demonach miała duże znaczenie w starożytności, ponieważ zawierała ona odpowiedzi na pytania, które zadawał sobie człowiek na temat m.in. jak powstał świat, co się dzieje ze światem oraz ludźmi po ich śmierci. W późniejszych epokach nie straciła ona wartości. Kultura antyczna, jest z pewnością źródłem inspiracji dla twórców na przestrzeni dziejów. W mitologii odnajdujemy wzorce zachowań, symbolikę, którą używamy się do dzisiaj.

Można z pewnością stwierdzić, że jest ona głównym źródłem inspiracji motywów w literaturze i sztuce. Wielu pisarzy polskich jak i zagranicznych zaczynając po okresie średniowiecza do współczesności używało w swoich dziełach imion starożytnych bogów, przyrównywali postacie do mitycznych herosów lub interpretowali według siebie wydarzenia związane z mitologią. W swojej pracy postaram się przytoczyć kilka dzieł zawierających motywy mitologiczne. Pierwszym z twórców, którego chciałbym przedstawić będzie Leopold Staff. Poeta w swoim wierszu pt.: „Odys” napisał: " Każdy z nas jest Odysem". Pokazując w ten sposób, że życie człowieka wiąże się z ciągłą wędrówka, walką z otaczającym światem. Droga w życiu człowieka nie jest prosta i łatwa, ale wiąże się z niebezpieczeństwem i ryzykiem. “Wszędy są drogi proste Lecz i manowce są wszędy”. Ludzie powinni tak, jak Odyseusz być wytrwali i nie poddawać się zwątpieniu. “O to chodzi jedynie, by naprzód wciąż iść śmiało”. Kolejnym autorem w którego twórczości możemy odnaleźć kilka motywów mitologicznych jest Zbigniew Herbert. Przedstawię jeden z nich pt.: „Apollo i Marsjasz”, w wierszu tym przedstawione jest mityczne współzawodnictwo w grze na flecie. Zgodnie z treścią mitu Apollo wygrywa, a Marsjasz ginie przywiązany do drzewa i odarty ze skóry. Jego cierpienia budzą grozę w całej naturze: “Skamieniały słowik”, posiwiałe drzewo. Tak jak w micie wiersz potępia okrucieństwo i przemoc. Wiele autorów używa w tytułach swoich dzieł motywu z mitów np. Stefan Żeromski w „Syzyfowych pracach” nawiązał do Syzyfa. Syzyf, oszukał bogów, dlatego skazali go na karę, która miał trwać wiecznie. Bohater, wtaczał na górę wielki kamień. Kiedy był już prawie na szczycie głaz wyślizgiwał mu się z rąk i spadał na dół. Król musiał zaczynać pracę od początku. W tytule wprowadza metaforę, która odnosi się do władz carskich, ukazując bezowocny wysiłek niszczenia świadomości narodowej Polaków. Ostatnim z pisarzy, którego chciałbym przytoczyć będzie Tadeusz Różewicz. Zainspirował się on mitem “Dedal i Ikar”, będący symbolem buntu i pragnieniu poznania tajemnic świata. W swoim wierszu " Prawa i obowiązki", przedstawia opis lecącego Ikara. Ukazuje obojętność świata i dramat Ikara. Żaden człowiek na ziemi, nie zwraca uwagi na zbliżającą się katastrofę. Oracz, dalej orze ziemię pasterz pilnuje swego stada. “… że oracz winien orać ziemię pasterz pilnować trzody przygoda Ikara nie jest ich przygodą musi się tak skończyć I nie ma w tym nic wstrząsającego że piękny statek płynie dalej do portu przeznaczenia.” Jak już było wspomniane mity nie były tylko użyte w literaturze, ale też w sztuce. Wiele artystów malowało obrazy związane z jakimś ciekawym według nich momentem np. Sandro Botticelli twórca „Wenus i Marsa” oraz „Narodzin Wenus” w tym pierwszym dziele przedstawiał triumf rzymskiej bogini nad śpiącym bogiem wojny, natomiast w drugim jak sama nazwa wskazuje narodzenie Wenus (rzymskiej wersji greckiej Afrodyty). Peter Paul Rubens namalował obraz pt. „Sąd Parysa”, na którym trzy boginie składają korzystne oferty synowi króla Troi. Nie jest to jedyne jego dzieło związane z mitologią. Stworzył jeszcze „Trzy gracje” tańczące wesoło oraz moment „Porwania Europy” przez Zeusa w postaci byka. Ostatnim malarzem, o którym wspomnę jest John Waterhouse, którego obrazem jest „Pandora”. Na tym obrazie na głównym planie jest młoda kobieta, która z ciekawością otwiera skrzynię, którą jak wiemy przyniesie nieszczęście światu.  Mitologia jest odwiecznym źródłem inspiracji. Wiele określeń na przedstawienie ludzkich postaw, zaczerpnięto z mitów. Mit o Prometeuszu, wykorzystywany jest dla określenia działalności człowieka, który nie zważa na własne dobro, lecz potrafi oddać się całkowicie innym ludziom. Pomaga im, poświęca dla nich swoje życie. Przykładem może być Matka Teresa z Kalkuty, czy Jan Paweł II. Syzyf, jest symbolem ciężkiej i bezowocnej pracy. Herkules symbolizuje wieczny sen o potędze. Niobe, jest symbole cierpiącej matki. W życiu codziennym spotykamy się także ze związkami frazeologicznymi, które nawiązują do kultury antycznej. Chimeryczny charakter, to cechy charakteru człowieka, które zawierają nieprzewidywalność, dziwaczność, kapryśność. Drakońskie prawo, bardzo surowe, w swoim charakterze zawierające zemstę. Koń trojański, symbol podstępu. Niebezpieczny dar, który może przynieść zgubę. Wszystkie te powyższe przykłady pokazują jaki mitologia ma wielki wpływ na twórczość autorów wielu dzieł z różnych epok. Motywy antyczne są nam bliskie na co dzień, nawet jeżeli nie zdajemy sobie z tego sprawy. Z całą pewnością możemy uznać, że mitologia stała się inspiracją nie tylko, dla pisarzy, ale i innych twórców sztuki. Pomimo upływu czasu, kultura antyczna jest stale obecna w naszej rzeczywistości.