Kazimierz III Wielki- urodzony 30 kwietnia 1310 roku w Kowalu, zmarł 5 listopada 1370 roku w Krakowie. Najmłodszy syn Władysława I Łokietka i Jadwigi Bolesławówny, król Polski w latach 1333–1370, ostatni monarcha z dynastii Piastów na tronie Polskim. Kazimierz objął tron po śmierci swego ojca Władysława Łokietka w 1333 roku w wieku 23 lat. Państwo Polskie dopiero co zjednoczone znajdowało się w trudnej sytuacji zagrożone ze strony Krzyżaków i króla Czech Jana Luksemburskiego. Kazimierz Wielki całe swoje panowanie poświęcił wzmocnieniu kraju zarówno w stosunkach wewnętrznych jak i jego pozycji międzynarodowej. Pod panowaniem młodego króla znajdowała się Wielkopolska i Małopolska. Państwo było wyniszczone długotrwałymi wojnami i niejednolite pod względem gospodarczym, administracyjnym oraz prawnym. Nowego króla popierała tylko część możnowładców i rycerstwo. Nie sprzyjała Kazimierzowi również sytuacja międzynarodowa. Spór o Pomorze i Kujawy mógł w każdej chwili przerodzić się w konflikt zbrojny z Krzyżakami i popierającym ich królem czeskim Janem Luksemburskim, który zgłaszał pretensje do tronu królewskiego. Nie rezygnowała z podboju ziem polskich marchia brandenburska. Słaba wówczas Polska nie mogła sobie pozwolić na wojnę z takimi potęgami. Należało za wszelka cenę dążyć do pokojowego rozwiązania konfliktów, trzeba nawet było iść na ustępstwa, aby zapewnić krajowi parę lat pokoju. Młody król i jego doradcy stanęli na wysokości zadania. Aby zrównoważyć zagrożenie ze strony Czech, Kazimierz Wielki podtrzymał zapoczątkowany przez ojca sojusz z panującymi na Węgrzech Andegawenami (jego siostra Elżbieta była żoną króla węgierskiego Karola Roberta). Ceną za przymierze był układ, na mocy którego władca Węgier miał zostać spadkobiercą króla polskiego, jeśli ten nie będzie miał syna. Król Polski, prowadząc politykę zagraniczną, musiał liczyć się z opinią silnego, węgierskiego sojusznika. Jesienią 1335 r. odbył się w Wyszehradzie zjazd władców Węgier, Czech i Polski. Jan Luksemburski zrzekł się praw do korony polskiej w zamian za opłatę 20 tys. kop groszy praskich. Kazimierz uznał zwierzchnictwo Jana nad księstwami śląskimi, których władcy złożyli hołd lenny królowi czeskiemu. Kazimierz Wielki jednak nie rezygnował całkowicie ze Śląska. W latach 1345-1348 toczył z Luksemburgami wojnę o ten region, zakończoną pokojem w Namysłowie, który nie przyniósł żadnych zmian. W sporze z Krzyżakami król polski odwołał się do sądu papieskiego. Sędziowie wydali korzystny dla Polski wyrok-zwrot Polsce Kujaw i Pomorza Zachodniego oraz zapłata wysokiego odszkodowania. Krzyżacy nie uznali wyroku. Podpisano kompromisowy pokój w Kaliszu: Polska odzyskała Kujawy, Pomorze Zachodnie Kazimierz ofiarował Krzyżakom jako „wieczysta jałmużnę". Pokój okazał się trwały. W kwestiach wewnętrznych państwo zostało podzielone na ziemie. Urzędnikiem królewskim sprawującym władzę lokalną był starosta, który zarządzał grodami i dobrami królewskimi, sprawował sądownictwo w imieniu króla oraz zarządzał wojskiem. Powstawały powoli urzędy centralne takie jak marszałek, podskarbi, kanclerz i podkanclerzy, którzy tworzyli radę królewską a obsadzane były te urzędy przez panów z Małopolski. Obok nich istniały urzędy ziemskie wojewody i kasztelana nadawane już tylko szlachcie danej ziemni, zdecydowanie straciły na znaczeniu po wprowadzeniu urzędu starosty. Kolejnym sukcesem Kazimierza była kodyfikacja sądownictwa. Ujednolicono i spisano prawo tworząc dwa kodeksy dla Wielkopolski - statut piotrkowski w 1347 roku i dla Małopolski - statut wiślicki w 1356 roku. Ze względu na to, że państwo Kazimierza było monarchią stanową każdy stan posiadał swoje własne odrębne sądownictwo. Istniały, więc sądy szlacheckie i miejskie oraz królewskie. Sądy szlacheckie były to sądy ziemskie sądzące sprawy szlachty z danej ziemi, sądy grodzkie stanowił starosta w ciężkich przestępstwach oraz sądy podkomorskie właściwe w sporach granicznych. W najbardziej poważnych sprawach dotyczących np. zdrady sądził król. Sąd królewski rozstrzygał też sprawy chłopów z dóbr królewskich a także był najwyższym sądem odwoławczym. Mieszczanie posiadali sądy miejskie, a instancjami odwoławczymi były utworzone przez Kazimierza sądy wyższe prawa niemieckiego. Chłopów sądził pan a we wsiach lokowanych na prawie niemieckim sołtys z ławą. W 1364 roku powołano do życia Akademię Krakowską, która miała dostarczać Kazimierzowi niezbędne dla właściwego działania państwa kadry urzędnicze. Na nowopowstałym uniwersytecie były wydziały prawa, medycyny i sztuk wyzwolonych ale zabrakło teologii, który to wydział utworzono w późniejszym czasie. Wojsko Kazimierz Wielki oparł o pospolite ruszenie szlachty, która posiadała ziemię. Wojsko zostało podzielone na chorągwie. Szlachta służyła w chorągwiach ziemskich pod dowództwem wojewodów i kasztelanów. Możni tworzyli chorągwie rodowe złożone z zależnego od nich rycerstwa. Obok pospolitego ruszenia w razie zagrożenia używano też wojska zaciężnego. Naczelne zwierzchnictwo nad całością sił zbrojnych pełnił oczywiście król. Dbano o obronność poprzez rozbudowę zamków obronnych i fortyfikacji. Za czasów panowania Kazimierza Wielkiego doszło do znacznego rozwoju gospodarczego. Lokowano liczne wsie i miasta, rozwijał się znacząco handel a skarb zasilały podatki, cła, opłaty. Znacznymi posiadaczami ziemskimi byli także duchowni, zakony, możni. Dochody króla zasilały też zyski z kopalń srebra i ołowiu, żupy solne, cła. Ujednolicono monetę wprowadzając grosze i półgrosze. Zdecydowanie wzmacniała się pozycja miast, powstawały duże ośrodki miejskie. Miasta utrzymywały się głównie z handlu, z funkcjonowania kramów, bazarów, młynów, cegielni. Budowano przede wszystkim z cegły. Niewątpliwie za rządów Kazimierza Wielkiego wzmocniła się międzynarodowa pozycja Polski, która nie toczyła wojen, a społeczeństwo cieszyło się okresem długoletniego spokoju. Wzrastał autorytet państwa Polskiego. Król ten zmarł w 1370 roku nie pozostawiając męskiego potomka, co oznaczało zakończenie panowania dynastii piastowskiej w Polsce. Chociaż nie udało mu się zrealizować wszystkich postawionych sobie celów, to zdołał doprowadzić do tego, że przez kilka następnych wieków Polska stanowiła istotny czynnik polityki europejskiej.