Kierownik w ogólnym znaczeniu jest osoba, której podstawowym zadaniem jest realizacja pro-cesu zarządzania – podejmowanie decyzji, planowanie i organizowanie. Jest wiele różnych rodzajów kierowników o rozmaitych zadaniach i zakresach odpowiedzialności. Kierowników można klasyfikować na dwa sposoby: według zajmowanego przez nich szczebla w organizacji – kierownicy pierwszej linii, kierownicy średniego szczebla, i najwyższego szczebla – oraz według zakresu działalności organizacyjnej, za którą są odpowiedzialni – tzw. Kierownicy funkcjonalni, oraz ogólni.

Istota pracy kierownika: Stanowisko pracy kierownika nie jest w rzeczywistości takie jakie może się wydawać. Jego pra-ca nie polega tylko na wykonywaniu jednego [jasko określonego] zadania w ciągu dnia pracy. Z badań przedstawionych przez R. W. Griffina w swojej książce wynika że przeciętny dyrektor naczelny w ciągu dnia swojej pracy spędza: 59% swojego czasu na zaplanowanych zebraniach, 22% na pracy biurowej, 10% na zebraniach nieplanowanych, 6% na rozmowach telefonicznych, a pozostałe 3% przebywa na terenie przedsiębiorstwa. Prócz wymienionych wyżej zadań menedżerowie zajmują się także szeregiem innych zajęć. Do tych zajęć wliczają się między innymi: decydowanie o nowych projektach, rozpatrywanie skarg swoich podwładnych, pisanie sprawozdań i raportów dla swojego przełożonego, koordynowanie wspólnych przedsięwzięć innymi kierownikami oraz wiele innych zadań merytorycznych. Pod-czas wykonywania wszystkich tych zadań menedżer musi podejmować etyczne decyzje. Tak intensywny dzień pracy kierownika może powodować że brakuje mu czasu na przerwy, wszyst-kie decyzje musza być podejmowane szybko a plany bez chwili namysłu – co nie znaczy że będą złe. Te cechy pracy kierownika często ukazują sens i bogactwo tego rodzaju pracy. Podej-mowanie trafnych decyzji przy tak dużym natłoku pracy oraz pod presją może być źródłem za-dowolenia z pracy. Dodatkowym aspektem jest to że kierownicze stanowiska są bardzo często dobrze płatne.
Atrybuty Kierownika: Każda osoba będąca na stanowisku kierowniczym powinna posiadać konkretne umiejętności które zapewnią jej powodzenie w wykonywaniu swojej pracy. Trzema najważniejszymi typami umiejętnościami są umiejętności: techniczne, interpersonalne ora koncepcyjne. Czwartymi – także ważnymi - umiejętnościami są umiejętności diagnostyczne i analityczne.

1. Umiejętnościami technicznymi są wszystkie te umiejętności które pozwolą kierow-nikowi zrozumieć istotę wykonywanej w organizacji pracę, ora wykonywanie jej. Np. Kierownik firmy zajmującej się finansami powinien mieć umiejętności [wy-kształcenie] w tym samym kierunku – to zapewni mu odpowiednia podstawę która umożliwi mu zdobycie doświadczenia i co za tym idzie zajęcie stanowiska kierowni-czego.

2. Umiejętności interpersonalne są bardzo istotne w pracy kierownika, kierownik bar-dzo dużo czasu spędza na stosunkach z ludźmi zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz organizacji z oczywistych więc powodów kierownik musi posiadać umiejętności na-wiązywania łączności z jednostkami i grupami, rozumienia ich oraz wpływania na nich motywująco. Wraz z tym jak wysoko na szczeblach kariery znajduje się mene-dżer powinny rosnąć jego umiejętności interpersonalne co pozwoli mu nawiązywać kontakty z menedżerami równymi mu rangą oraz menedżerami którzy są ulokowani na wyższych szczeblach organizacji. Ze względu na zajmowane stanowisko kierow-nicy powinni umieć rozmawiać z klientami, inwestorami oraz innymi partnerami spoza organizacji.

3. Umiejętności koncepcyjne – zależą one od tego czy kierownik posiada zdolność my-ślenia abstrakcyjnego. Każdy menedżer musi posiadać potencjał intelektualny, dzięki któremu będzie mógł zrozumieć ogólne funkcjonowanie organizacji i jej otoczenia, uchwycić sposób w jaki łączą się jej poszczególne części. Umiejętności te pozwalają im także myśleć strategicznie, w szerokiej skali i podejmować na tej podstawie decy-zje służące organizacji jako całości.

4. Umiejętności diagnostyczne i analityczne – te umiejętności powinien posiadać kie-rownik wyższego szczebla. Są to umiejętności które umożliwiają zaprojektowanie najodpowiedniejszej reakcji w danej sytuacji. Dobrym przykładem dla tej umiejętno-ści są lekarze którzy na podstawie symptomów analizuje chorobę oraz jej przyczyny. Tak samo menedżer może wykrywać najbardziej prawdopodobne problemy w orga-nizacji badając jedynie ich symptomy, i na podstawie tej diagnozy przygotować od-powiedni plan działania.

   Niższy Dozór Średnie Kierownictwo Naczelne kierownictwo Koncepcyjne Koncepcyjne Koncepcyjne

Społeczne

Społeczne

Społeczne

Techniczne Techniczne Techniczne Rys. Umiejętności kierownicze potrzebne do skutecznego kierowania na poszczególnych szczeblach kierownictwa.

Podstawowe zadania kierowników Henry Mintzberg po wnikliwych badaniach podzielił role – zadania kierownika na 3 grupy:

1. Interpersonalne role kierownika
2. Informacyjne role kierownika
3. Decyzyjne role kierownika

Role interpersonalne ułatwiają kierownikowi utrzymanie niezakłóconego funkcjonowania orga-nizacji. Należą do nich trzy role: • Rola reprezentacyjna – kierownik jest reprezentantem przedsiębiorstwa na ze-wnątrz. Jego wizerunek przedstawia wizerunek firmy na ważnych uroczysto-ściach etc. • Rola przywódcy – zatrudniają, szkolą, motywują i zachęcają pracowników. • Rola łącznika – jest łącznikiem między ludźmi w organizacji oraz ludźmi spoza niej [dostawcami itp.]

Informacyjne role kierownika – według Mintzberga otrzymywanie i przekazywanie informacji jest prawdopodobnie najważniejszym aspektem pracy kierownika. Sam kierownik uzależniony jest od informacji aby mógł podejmować odpowiednie decyzje. Kierownicy odgrywają role: • Monitora – ciągłe poszukiwanie informacji które mogłyby być wykorzystane z pożyt-kiem. Rola ta zazwyczaj umożliwia kierownikowi zajmowanie pozycji najbardziej poin-formowanego członka grupy. • Rola upowszechniającego – kierownik przekazuje podwładnym informacje które bez te-go byłyby dla nich niedostępne. • Rola rzecznika – kierownik przekazuje część zebranych przez siebie informacji osobom spoza jednostki, czy nawet spoza organizacji.

Decyzyjne role kierownika: • Rola przedsiębiorcy – stara się udoskonalić swoją jednostkę, na przykład poprzez wdra-żanie nowych – lepszych pomysłów. • Rola przeciwdziałającego zakłóceniom – kierownik reaguje na sytuacje które są poza je-go kontrolą: strajk, bankructwo odbiorcy, zerwanie kontraktu itp. • Rola rozdzielającego zasoby – kierownik odpowiedzialny jest za decyzje jak i komu roz-dzielane są zasoby organizacji. Ponadto kierownik sprawdza wszystkie ważne decyzje podjęte przez innych w jego jednostce przed wprowadzeniem ich w życie. • Rola negocjatora – każdy kierownik zajmuje się odpowiednimi dla niego zawieraniem umów, kontraktów.

Bibliografia:

1. Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, WN PWN, Warszawa, 2000;
2. Stoner F., Freeman E.R., Gilbert D.R., Kierowanie, PWE, Warszawa 1996.