Jaki obraz Polaków XVII wieku wyłania się z "Potopu" Henryka Sienkiewicza?

W „Potopie” Henryka Sienkiewicza ukazane zostały wszystkie warstwy siedemnastowiecznej Rzeczpospolitej oraz ich reakcje na groźbę utraty niezawisłości. „Potop” jest jednym z arcydzieł polskiej literatury pozytywistycznej. Sienkiewicz przedstawił w niej dwa obrazy Polaków jako narodu. Przedstawione fragmenty obrazują cechy Polaków. Pierwszym fragmentem jest rozmowa podsłuchana przez Kmicica w czasie drogi do Częstochowy. Naród polski jest krytykowany przez Wrzeszczowicza, który wcześniej zdradził Jana Kazimierza. Uważa on, że polski naród poniesie klęskę. Jego zdaniem w Polsce panuje anarchia oraz bezprawie.

W „Potopie” Henryka Sienkiewicza ukazane zostały wszystkie warstwy siedemnastowiecznej Rzeczpospolitej oraz ich reakcje na groźbę utraty niezawisłości. „Potop” jest jednym z arcydzieł polskiej literatury pozytywistycznej. Sienkiewicz przedstawił w niej dwa obrazy Polaków jako narodu. Przedstawione fragmenty obrazują cechy Polaków.

Pierwszym fragmentem jest rozmowa podsłuchana przez Kmicica w czasie drogi do Częstochowy. Naród polski jest krytykowany przez Wrzeszczowicza, który wcześniej zdradził Jana Kazimierza. Uważa on, że polski naród poniesie klęskę. Jego zdaniem w Polsce panuje anarchia oraz bezprawie. Zarzuca Polakom, że są zdrajcami, ponieważ przyłączyli się do Szwedów oraz że nie potrafią poświęcić się dla dobra ojczyzny. Myślą wyłącznie o swoich korzyściach, nie posiadają w sobie uczuć patriotycznych. Szlachta polska jego zdaniem jest egoistyczna i obojętna wobec państwa. Wrzeszczowicz uważa nas za zły naród, jest pełen nienawiści do Polaków. Jedyną pozytywną cechą jaką nam przypisuje jest dobra jazda oraz cnoty żołnierskie. Przedstawia nas jako naród nie potrafiący myśleć o przyszłości, sam skazujący się na nieszczęście. Kmicic na początku udaję, że nie słyszy tej rozmowy, ale później przyznaje racje cudzoziemcowi. Po raz pierwszy usłyszał prawdę o Polakach wypowiedzianą w taki sposób. Przykładem cech przedstawionych przez Wrzeszczowicza może być porwanie Oleńki przez Kmicica co świadczy o lekceważeniu prawa. Potwierdzeniem pijaństwa są uczty odbywające się przez jego towarzyszy. Brak przygotowania szlachty do walki np. sytuacja, zachowanie Polaków pod Ujściem, magnaci od razu podpisali kapitulacje. Kmicic sam znajduje w sobie te cechy, uświadamiając sobie jak zachował się w Upicie.

Następny fragment opisuje rozmowę królowej, która próbuje przekonać Jana Kazimierza do powrotu do kraju. Królowa Maria przedstawia naród polski w zupełnie innym świetle. Uważa Polaków za naród zdolny do walki i poświęcenia. Są oni krajem gdzie ojczyzna i wiara są nierozerwalnymi wartościami, potrafią się przyznać do błędów i je naprawić, muszą jedynie w siebie uwierzyć. Królobójstwo zdaniem Polaków jest rzeczą niedopuszczalną. Jej zdaniem szlachta to dobrzy ludzie, którzy w głębi serca chcą pomóc Polsce i kochają ją. Są gotowi aby się poświęcić dla ojczyzny. Mają nadzieje na zwycięstwo i odzyskanie wolności. Oburzenie i gniew jaki wzbudził się w społeczeństwie polskim podczas ataku Szwedów na Częstochowę świadczy o silnej wierze w Boga. Godnymi podziwu bohaterami, którzy nigdy nie zbłądzili są np. Pan Włodyjowski, Zagłoba. Przemiana wewnętrzna Kmicica, podczas obrony Jasnej Góry ukazuje chęć zmiany się na lepsze.

Opinie wypowiedziane przez bohaterów są subiektywne, choć każda przedstawiona jest z innego punktu widzenia. Są dość wyolbrzymione ponieważ pierwszy fragment strasznie krytykuje Polaków (przesadnie), zaś drugi natomiast nadzwyczajnie zachwala. Stwierdzenia te są słuszne, każde z nich posiada potwierdzenie swoich racji. Przedstawione zostały dwa oblicza społeczeństwa Polskiego, pierwsze ukazuje je jako naród skazany na klęskę, pozbawionych jakichkolwiek wartości, oraz nie związany z krajem, obojętnym wobec niego. Drugie oblicze Polaków przedstawia ich w pozytywnym świetle jako naród związany z religią oraz gotowy do walki, mający na celu odzyskanie wolności. Polska szlachta doznaje przemiany podczas najazdu Szwedów na Jasną Górę, budzą się w nas uczucia patriotyczne, jest to kulminacyjny moment, ponieważ społeczeństwo zaczyna rozumieć potrzebę walki i zjednoczenia.