Współczesną administrację rządową tworzą organy, urzędy oraz inne podmioty publiczne powołane do wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej, przypisane - na mocy konstytucji i ustaw - ministrom i podległym im innym jednostkom organizacyjnym. Łącznie tworzą one aparat wykonujący zadania administracji rządowej, przy czym najczęściej wykonują uprawnienia władcze, ale także orzecznicze, egzaminacyjne, kwalifikacyjne. Ustawy regulujące funkcjonowanie administracji wskazują jednostki powołane do wykonywania określonych zadań, precyzują ich status prawny, strukturę, tryb powoływania, nadzór, zadania i kompetencje. Nie istnieje jeden akt prawny normujący budowę całej administracji rządowej w Polsce; nie ma także prawnej definicji organu administracji publicznej. W nauce prawa administracyjnego znajdziemy natomiast definicję, zgodnie z którą organ administracji: • stanowi wyodrębnioną organizacyjnie część aparatu administracji publicznej, tworzoną na podstawie prawa i w sposób przez prawo przewidziany; • działa w imieniu i na rachunek państwa; • z reguły jest uprawniony do stosowania środków władczych; • wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji; • działa w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji. Aparatem pomocniczym organu jest urząd, czyli struktura organizacyjna i majątkowa oraz zespół ludzi wyodrębniony do realizacji zdań organu. Np. urzędem obsługującym Radę Ministrów oraz Prezesa Rady Ministrów (organy) jest Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Pojęcie organu administracji odróżnia się od osoby, która pełni funkcję “piastuna” organu. Administracja rządowa składa się z organów naczelnych i centralnych. • Organy naczelne to przede wszystkim Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów oraz ministrowie i szefowie komitetów wchodzący w skład Rady Ministrów, obsługiwani przez urzędy, zwane ministerstwami. Organy naczelne powoływane są przez Prezydenta RP lub przez Sejm, a ich właściwość obejmuje terytorium całego państwa. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub powierza się im odrębne zadania (“minister bez teki”). O tym, jakimi działami administracji rządowej kierują ministrowie, decyduje Prezes RM. W niektórych ministerstwach działają pełnomocnicy rządu powołani do wyodrębnionych spraw. • Organy centralne to organy jednoosobowe noszące najczęściej nazwy: prezes, przewodniczący, szef, główny inspektor, kierownik, dyrektor generalny, dyrektor. Przepisy prawa określają je jako centralne organy administracji rządowej podległe bezpośrednio organom naczelnym i przez nie nadzorowane, których właściwość obejmuje teren całego państwa. Obsługiwane są przez urzędy, a ich podstawowym zadaniem jest wykonywanie prawa. Należą do nich także komisje, czyli organy kolegialne kierowane przez przewodniczących. Centralne organy administracji rządowej podlegają Prezesowi RM, Radzie Ministrów lub odpowiednim ministrom, które to organy sprawują nad nimi nadzór. Funkcję samodzielnego centralnego organu administracji rządowej może pełnić także sekretarz lub podsekretarz stanu w ministerstwie, nieposiadający odrębnego aparatu obsługi (zwłaszcza na szczeblu centralnym), który jest obsługiwany przez ministerstwo lub podległy mu inny organ, np. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, Generalny Inspektor Informacji Finansowej (Ministerstwo Finansów). Organ taki może też wykonywać zadania organu- -ministra - np. Szef Służby Celnej (wykonuje zadania ministra finansów), Szef Obrony Cywilnej Kraju (MSWiA i Komendy Głównej Straży Pożarnej), Główny Inspektor Dozoru Jądrowego (zadania prezesa Polskiej Agencji Atomistyki). Służby wykonujące zadania takich organów mają najczęściej status administracji niezespolonej, a ich jednostki terenowe - status samodzielnego organu administracji rządowej (np. naczelnik urzędu skarbowego). Występują też przypadki polegające na usytuowaniu jednostki w strukturach ministerstwa, np. Prokuratura krajowa w Ministerstwie Sprawiedliwości. Organy centralne są obsługiwane przez: kancelarie, komendy główne, agencje, główne inspektoraty, urzędy, dyrekcje, kasy. Ministrowie sprawują, z mocy ustawy o działach administracji rządowej lub innych ustaw, nadzór nad licznymi podlegającymi im jednostkami organizacyjnymi wykonującymi zadania o szczególnym charakterze. Istnieją także delegatury lub jednostki terenowe ministerstw i urzędów centralnych niebędące samodzielnymi organami. Organizacyjnie wchodzą one w skład centrali urzędu, ale działają w terenie jako jej przedstawicielstwa. Centralne organy administracji rządowej oraz urzędy centralne dzielą się na kilka rodzajów (jest to podział wynikający z pełnionych funkcji): • komendanci obsługiwani przez komendy główne, wykonujący najczęściej zadania w sferze bezpieczeństwa powszechnego i porządku publicznego, np. Komendant Główny Policji; • główni inspektorzy obsługiwani przez główne inspektoraty, a także urzędy dozoru, wypełniający funkcje w sferze bezpieczeństwa i porządku publicznego o charakterze specjalistycznym i technicznym, np. Główny Inspektor Farmaceutyczny; • prezesi urzędów zwanych urzędami regulacyjnymi, do których zadań należy regulacja funkcjonowania ważnych gospodarczo i społecznie rynków o charakterze monopolistycznym w interesie konsumentów, np. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki; • komisje (część z nich pełni także funkcje regulacyjne) obsługiwane przez urzędy komisji lub biura, np. Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych; • organy realizujące politykę państwa w określonym obszarze, pod nadzorem organu naczelnego, nie posiadające jednak prawa inicjatywy ustawodawczej i wydawania przepisów powszechnie obowiązujących, np. Szef Służby Cywilnej. W administracji rządowej występują także państwowe jednostki organizacyjne niebędące ani ministerstwami, ani urzędami centralnymi, podległe Prezesowi Rady Ministrów. Pełnią one istotne funkcje w systemie administracji rządowej, zwłaszcza w procesie przygotowywania polityki rządu. Są to rządowe centra, np. Rządowe Centrum Studiów Strategicznych (zakończyło swoją działalność 31 marca 2006 r.) oraz Rządowe Centrum Legislacji. Specyficznymi jednostkami wykonującymi zadania administracji rządowej, zwłaszcza odnośnie do bezpieczeństwa publicznego, są formacje uzbrojone (niektóre umundurowane), powoływane przez ustawy i podległe poszczególnym ministrom. Część z nich stanowi aparat wykonawczy centralnych organów administracji rządowej, np. komendantów głównych (policja), część - np. Biuro Ochrony Rządu, Żandarmeria Wojskowa, Służba Więzienna - podlega bezpośrednio ministrom i wykonuje zadania specjalistyczne w dziedzinie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Część zadań publicznych, za których realizację odpowiedzialność ponosi Rada Ministrów - np. związanych z bezpieczeństwem publicznym czy finansami państwa - wykonują organy terenowe, zwane np. wojewódzkimi komendantami, inspektorami, dyrektorami, obsługiwane przez odrębne od urzędów centralnych urzędy obsługi, np. wojewódzkie komendy, inspektoraty, urzędy itp. Administracja rządowa w terenie dzieli się na zespoloną, pozostającą pod zwierzchnictwem wojewody i składającą się ze służb, inspekcji i straży, oraz niezespoloną - podlegającą bezpośredniemu zwierzchnictwu ministrów lub centralnych organów administracji rządowej. Informacje na temat administracji zespolonej można znaleźć na stronach MSWiA, wojewodów oraz głównych inspektoratów oraz komend, a dotyczące administracji niezespolonej - na stronach ministrów sprawujących zwierzchnictwo nad tą administracją. Organy rządowej administracji zespolonej: • Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej; • Komendant Wojewódzki Policji; • Kurator Oświaty; • Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny; • Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa; • Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego; • Wojewódzki Inspektor Geodezji i Kartografii; • Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska; • Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej; • Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych; • Wojewódzki Lekarz Weterynarii. Wymienione organy dysponują aparatem pomocniczym w postaci wojewódzkich komend, inspektoratów, oddziałów i kuratoriów. Organy rządowej administracji niezespolonej: • Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień; • Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej; • Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych; • Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar; • Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych; • Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej; • Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych; • Dyrektorzy urzędów morskich; • Dyrektorzy urzędów statystycznych; • Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej; • Komendanci oddziałów Straży Granicznej, Komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej; • Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego; • Państwowi inspektorzy sanitarni; • Powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii; • Wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego. Wymienione organy dysponują aparatem pomocniczym w postaci urzędów, izb, zarządów, komend, inspektoratów itp. Zgodnie z wykazanymi kompetencjami organów centralnych, MSWiA w zakresie swoich uprawnień realizuje zadania w zakresie obronności w szczególności poprzez Komendanta Głównego Straży Pożarnej oraz Komendanta Głównego Policji. Zadania te realizowane są w oparciu o zakres kompetencji w tym zakresie wynikających z Ustawy o Policji i z Ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Należy tu podkreślić, że MSWiA w zakresie swoich kompetencji powołuje Komendanta Głównego Straży Pożarnej jako Szefa Obrony Cywilnej Kraju, ten natomiast realizując ustawowe obowiązki jest głównym organem wykonawczym w zakresie realizacji zadań organów administracji w zakresie obronności.
Należy podkreślić fakt, że kompetencje organów administracji w zakresie obronności wynikają przede wszystkim z Konstytucji RP jak również Ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polski. Biorąc pod uwagę natomiast elementarną strukturę organizacyjną administracji rządowej należy podkreślić fakt, że Szefem całej administracji jest Premier, który poprzez swoich ministrów realizuje zadania administracji w zakresie obronności. W przypadku Komendy Głównej Policji jak również Komendy Głównej Straży Pożarnej ministrem właściwym jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

KGP
Komendant Główny Policji jako przedstawiciel centralnych organów administracji rządowej realizuje zadania w zakresie obronności w oparciu o posiadane kompetencji wynikające z Ustawy o Policji i innych szczególnych ustaw w tym zakresie. Realizuje jednocześnie zadania określone przez MSWiA.
Jak już wspomniałem podstawą prawną funkcjonowania policji jest ustawa o policji – z dnia 06 kwietnia 1990 roku. W niej zawarte są min. Podstawowe zadania policji w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa tj.:

1. Ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra.
2. Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego wykorzystania
3. Inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym oraz współpraca w tym zakresie z organami państwowymi samorządowymi oraz społecznymi
4. Wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców.
5. Nadzór nad strażami gminnymi / miejskim / oraz nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi.
6. Współdziałanie z policjami innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi.
7. Gromadzenie i przetwarzanie oraz przekazywanie informacji kryminalnej.
8. Administrowanie / utworzenie, eksploatacja oraz utrzymanie / systemem informacyjnym przy pomocy którego organy administracji rządowej i organy sprawiedliwości przekazują dane do systemu informacyjnego schengen / sis /
9. Na żądanie właściwego wójta / burmistrza, prezydenta miasta / lub starosty właściwy komendant przywraca stan zgodny z porządkiem prawnym, podejmuje działania zapobiegające naruszaniu prawa lub zmierzające do usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego ( w takim przypadku autor żądania tj. Wójt/burmistrz prezydent miasta/starosta ponosi odpowiedzialność w zakresie swoich kompetencji) Komendant główny policji jako centralny organ administracji rządowej właściwy w sprawach ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego realizuje wymienione w ustawie zadania. Komendant główny policji jako organ administracji rządowej jest właściwym w sprawach gromadzenia i przetwarzania informacji dotyczących bezpieczeństwa masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej. Zadania w zakresie obronności Komendant Główny Policji realizuje poprzez Główny Sztab Policji Komendy Głównej Policji. Zadaniem Głównego Sztabu Policji KGP jest zarządzanie bieżącymi informacjami o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz podejmowanie działań w razie wystąpienia poważnych zagrożeń bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym:

1. gromadzenie i analizowanie informacji o bieżących zdarzeniach i zagrożeniach na terenie kraju oraz podejmowanie działań służących ich zapobieganiu i eliminowaniu;
2. zarządzanie działań Policji o zasięgu ogólnokrajowym;
3. zarządzanie flotą powietrzną pozostającą w dyspozycji Komendanta Głównego Policji;
4. opracowywanie procedur i planów reagowania w sytuacjach kryzysowych;
5. tworzenie standardów funkcjonowania: służby Lotnictwo Policji, oddziałów i samodzielnych pododdziałów prewencji Policji, komórek właściwych w sprawach sztabowych i dyżurnych w jednostkach organizacyjnych Policji;
6. zapewnienie funkcjonowania Stanowiska Kierowania KGP, Centrum Zarządzania Kryzysowego Komendanta Głównego Policji, Centrum Operacyjnego Komendanta Głównego Policji i Stacji Szyfrów KGP
7. koordynowanie przygotowań do realizacji zadań Policji w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny Na terenie województwa organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego jest: Wojewoda, który zadania te wykonuje przy pomocy komendanta wojewódzkiego policji albo samodzielnie komendant wojewódzki policji ale tylko w sprawach wykonywania czynności operacyjno – rozpoznawczych , dochodzeniowo – śledczych i czynności z zakresu ścigania wykroczeń, wydawania indywidualnych aktów administracyjnych.

1. W razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego prezes rady ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych może zarządzić użycie uzbrojonych oddziałów lub pododdziałów policji w celu zapewnienia bezpieczeństwa publicznego lub przywrócenia porządku publicznego.
2. W przypadkach niecierpiących zwłoki decyzję taką podejmuje minister do spraw wewnętrznych informując o tym niezwłocznie prezesa rady ministrów.
3. Jeżeli policja nie daje rady może dostać pomoc:  Od oddziałów sił zbrojnych na podstawie postanowienia prezydenta rzeczypospolitej / ministra obrony narodowej w przypadkach niecierpiących zwłoki /;  Od żołnierzy żandarmerii wojskowej na podstawie zarządzenia prezesa rady ministrów / na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych uzgodnionego z mon /
    Funkcjonariuszy straży granicznej na zarządzenie ministra właściwego do spraw wewnętrznych W zakresie zapewniania bezpieczeństwa imprez masowych obowiązek zabezpieczenia imprezy masowej spoczywa na organizatorze, a w zakresie określonym w tej ustawie i innych przepisach także na: wójcie, burmistrzu, prezydencie miasta, wojewodzie, policji, państwowej straży pożarnej i innych jednostkach organizacyjnych ochrony przeciwpożarowej, służbach odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny na obszarach kolejowych, służbie zdrowia, a w razie potrzeby także innych właściwych służbach i organach. Nadrzędnym celem działań policji jest służba społeczeństwu poprzez:
4. Skuteczną ochronę bezpieczeństwa ludzi, mienia oraz utrzymywanie bezpieczeństwa i porządku publicznego.
5. Zapobieganie przestępstwom i zjawiskom kryminogennym w tym o charakterze transgranicznym.
6. Współdziałanie z innymi służbami i inspekcjami krajowymi oraz policjami innych państw i organizacjami międzynarodowymi.
7. Przygotowywanie do szerszego wsparcia misji realizowanych przez inne podmioty państwowe i pozarządowe, a także siły zbrojne RP Wsparcie policji w zwalczaniu przestępstw powinno być nie tylko troską policji ale i innych służb i resortów. Działania policji powinny być wspierane przez inicjatywy obywatelskie, programy poprawy bezpieczeństwa obywateli realizowane na szczeblu samorządowym, zwłaszcza w zakresie edukacji i profilaktyki, we współdziałaniu z innymi służbami państwowymi działającymi w sferze bezpieczeństwa publicznego. Osobom, które stosownie do przepisów o powszechnym obowiązku obrony odbywają ćwiczenia w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych na podstawie przydziałów organizacyjno mobilizacyjnych, przysługują w zakresie przydzielonych im zadań uprawnienia policjantów określone w art. 15, 16 i 17 ustawy o policji Rola Policji czasie wojny, pokoju i ogłoszenia mobilizacji:
8. W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny policja może być objęta militaryzacją, o której mowa w art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. O powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej polskiej (dz. U. Z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, z późn. Zm.10)).
9. Policjanci pozostający w stosunku służbowym w chwili ogłoszenia mobilizacji lub wybuchu wojny, stają się z mocy prawa policjantami pełniącymi służbę w czasie wojny i pozostają w tej służbie do czasu zwolnienia.
10. Policja może być wykorzystana do doręczenia kart powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych przeprowadzanych w trybie natychmiastowego stawiennictwa oraz w razie mobilizacji.
11. Policja jest jednostką organizacyjną wykonującą zadania na potrzeby obrony państwa. Policja a stan wyjątkowy
12. Właściwy organ policji może wnosić do wojewody o wszczęcie postępowania w sprawie odosobnienia,
13. Policja może wzywać i przeprowadzać rozmowy ostrzegawcze.
14. Komendant wojewódzki właściwy wykonuje decyzje wojewody o odosobnieniu.

KGSP Komendant Główny Straży Pożarnej realizuje zadania w zakresie obronności poprzez Biuro do Spraw Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej Straży Pożarnej. Realizuje następujące zadania:

1. prowadzenie współpracy z organami administracji publicznej w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej

2. opiniowanie planu obrony cywilnej państwa oraz wojewódzkich planów reagowania kryzysowego i obrony cywilnej

3. udział w przygotowywaniu założeń do planów obrony cywilnej województw, powiatów, gmin i przedsiębiorców

4. określanie założeń dotyczących ewakuacji ludności i mienia na wypadek masowego zagrożenia

5. opracowywanie założeń programowych, kierunków kształcenia i szkolenia oraz projektów dokumentów normujących zasady i organizację kształcenia i szkolenia na potrzeby powszechnego systemu ochrony ludności

6. inicjowanie działalności naukowo-badawczej dotyczącej ochrony ludności, a także udziału w pracach unifikacyjno-normalizacyjnych w tej dziedzinie

7. dokonywanie oceny stanu przygotowań obrony cywilnej województw, powiatów i gmin

8. współpraca z organami administracji publicznej w sprawach ustalania normatywów wyposażenia organów i formacji obrony cywilnej w sprzęt i środki niezbędne do wykonywania zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej

9. opracowywanie analiz przygotowania na obszarze kraju systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania

10. udział w planowaniu ćwiczeń dotyczących ochrony ludności, obrony cywilnej i reagowania kryzysowego

11. opracowywanie harmonogramów szkoleń centralnych dla administracji rządowej z zakresu obrony cywilnej i ochrony ludności

12. nadzór nad organizacją szkoleń z zakresu obrony cywilnej i ochrony ludności realizowanych w placówkach dydaktycznych Państwowej Straży Pożarnej

13. opracowywanie sprawozdań ze szkoleń centralnych oraz zestawień zbiorczych szkoleń z zakresu obrony cywilnej i ochrony ludności realizowanych przez placówki dydaktyczne państwowej Straży Pożarnej. Komendant Główny Straży Pożarnej jest mianowany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Szefem Obrony Cywilnej Kraju. Jako Szef Obrony Cywilnej Kraju - jest centralnym organem właściwym w sprawach obrony cywilnej, powoływany na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji przez prezesa Rady Ministrów. Podstawa prawna i zakres działań Szefa Obrony Cywilnej Kraju zawarte są w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r., Nr 96, poz 850 § 2. Szefem Obrony Cywilnej jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej. ZADANIA OBRONY CYWILNEJ

    Zgodnie z art. 137 ustawy z dnia z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity, Dz.U. 2004, Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.) obrona cywilna ma na celu: • ochronę ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury; • ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny; • współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków. W zakresie obrony cywilnej powyższa ustawa określa ponadto (Dział IV ustawy): • organy administracji w sprawach obrony cywilnej; • skład oraz sposób tworzenia formacji obrony cywilnej; • obowiązki obywateli w zakresie obrony cywilnej (służba w OC, szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony ludności); • przysposobienie obronne młodzieży szkolnej i studentów. Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi przeznaczonymi do wykonywania zadań obrony cywilnej są formacje obrony cywilnej. Formacje tworzą w drodze rozporządzenia ministrowie, a wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) – w drodze zarządzenia, uwzględniając w szczególności: skalę występujących zagrożeń, rodzaj formacji, ich przeznaczenie oraz stan osobowy i organizację wewnętrzną. Formacje obrony cywilnej mogą tworzyć także pracodawcy.

    Szczegółowy katalog zadań obrony cywilnej zawiera Pierwszy Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, sporządzony w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r. (Dz.U. 1992, Nr 41, poz. 175), który Rzeczpospolita Polska przyjęła 19 września 1991 r. W rozumieniu Protokołu określenie “obrona cywilna” oznacza wypełnianie wszystkich lub niektórych wymienionych niżej zadań humanitarnych, mających na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych, i przezwyciężanie ich bezpośrednich następstw, jak też zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania. Są to następujące zadania:

14. służba ostrzegawcza;

15. ewakuacja;

16. przygotowanie i organizowanie schronów;

17. obsługa środków zaciemnienia;

18. ratownictwo;

19. służby medyczne, włączając w to pierwszą pomoc oraz opiekę religijną;

20. walka z pożarami;

21. wykrywanie i oznaczanie stref niebezpiecznych;

22. odkażanie i inne podobne działania ochronne;

23. dostarczanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia;

24. doraźna pomoc dla przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych klęskami;

25. doraźne przywrócenie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej;

26. doraźne grzebanie zmarłych;

27. pomoc w ratowaniu dóbr niezbędnych dla przetrwania;

28. dodatkowe rodzaje działalności, niezbędne dla wypełnienia któregoś z zadań wyżej wymienionych, w tym planowanie i prace organizacyjne. Krajowe regulacje prawne dotyczące obrony cywilnej, tj. ustawa o powszechnym obowiązku obrony oraz akty wykonawcze do niej, nie są spójne i nie wyczerpują wszystkich obszarów zadaniowych obrony cywilnej wymienionych przez Protokół. Przepisy nie określają jednoznacznie zadań ochrony ludności realizowanych w czasie pokoju, ograniczając się wyłącznie do zadań obejmujących działalność planistyczną, organizacyjną, szkoleniową i upowszechniającą wiedzę na temat problematyki obrony cywilnej. W ostatnich latach wiele aktów prawnych dotyczących obrony cywilnej przestało obowiązywać, a w ich miejsce nie zostały przyjęte nowe regulacje. Dotyczy to zwłaszcza uchylenia art. 140 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, który stanowił delegację ustawową do wydania przez Radę Ministrów rozporządzeń określających obowiązki i uprawnienia organów w sprawie obrony cywilnej, kwestie formacji obrony cywilnej oraz sygnały powszechnego ostrzegania i alarmowania. Brak regulacji prawnej w powyższych przypadkach ogranicza możliwości realizacji zadań w zakresie obrony cywilnej.

STRUKTURA OBRONY CYWILNEJ

Obecny kształt Obrony Cywilnej w Polsce, oprócz Protokołu Dodatkowego I do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczącego ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, sporządzonego w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r. (Dz.U. 1992, Nr 41, poz. 175), który Rzeczpospolita Polska przyjęła 19 września 1991, normuje ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity, Dz.U. 2004, Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.) oraz akty wykonawcze do niej. 

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ww. ustawy centralnym organem administracji rządowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju. Szefa Obrony Cywilnej Kraju powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Szef Obrony Cywilnej Kraju podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Do zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju należy:

• przygotowywanie projektów założeń i zasad działania obrony cywilnej; • ustalanie ogólnych zasad realizacji zadań obrony cywilnej; • koordynowanie określonych przedsięwzięć i sprawowanie kontroli realizacji przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego zadań obrony cywilnej. Szef Obrony Cywilnej Kraju w sprawach należących do swojego zakresu działania wydaje zarządzenia, wytyczne, instrukcje i regulaminy.

Terenowymi organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Do zakresu działania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin należy kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne działające na ich terenie.

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin (Dz.U. Nr 96, poz. 850), szefowie obrony cywilnej ustalają zadania i kontrolują ich realizację oraz koordynują i kierują działalnością w zakresie przygotowania i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej: 

1. Szef Obrony Cywilnej Kraju - szefów obrony cywilnej województw,
2. szef obrony cywilnej województwa - szefów obrony cywilnej powiatów,
3. szef obrony cywilnej powiatu - szefów obrony cywilnej gmin,
4. szef obrony cywilnej gminy - szefów obrony cywilnej w instytucjach, u przedsiębiorców, w społecznych organizacjach ratowniczych i w innych jednostkach organizacyjnych działających na obszarze gminy Należy podkreślić fakt, że nie moglibyśmy mówić o kompetencjach organów administracji, służb w zakresie obronności bez współpracy pomiędzy Prezesem Rady Ministrów a Prezydentem RP. To w końcu Prezydent na wniosek Premiera w myśl art. 229 Konstytucji RP „W razie zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa.” To natomiast w tak zorganizowanym systemie obronności umożliwia w sprawny sposób podejmowanie działań wynikających z zakresu uprawnień umożliwiających przeciwdziałanie skutkom zamachu na szeroko pojętą „obronność” co mam nadzieje wykazałem w niniejszej pracy.

Literatura: 1 - Konstytucja RP 2 – Ustawa o Policji z dnia 06. kwietnia 1990 r
3 – Ustawa o Straży Pożarnej 4 – Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej 5 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 6 – www. premier.gov.pl 7 – WWW.ock.gov.pl 8 – WWW.policja.pl 9 – www.straż.gov.pl