Wypracowania
Laurence Sterne, Podróż sentymentalna przez Francję i Włochy
[b]Laurence Sterne, Podróż sentymentalna przez Francję i Włochy, przeł. Agnieszka Glinczanka, oprac. Zofia Sinko, BN II, 174, 1973[/b]. WSTĘP I. Życie i czasy Laurence’a Sterne’a. ur. 1713 r. w Irlandii Północnej, ojciec szlachcic, wojskowy, biedny; 1723 r. do szkoły średniej w pobliżu Halifaxu; 1733 r. studia w Jesus College w Cambridge, 1736 r. tytuł „bachelor of arts”, 1737 r. diakon, 1738 r. święcenia kapłańskie, probostwo w miejscowości Sutton – in – the – Forest w pobliżu Yorku, 1740 r, tytuł „masters of arts”.
Zdzisław Libera, Poezja polska XVIII wieku
[b]Zdzisław Libera, Poezja polska XVIII wieku, Warszawa 1976. [/b] I. Poezja czasów saskich. w dziejach literatury polskiej XVIII wieku możemy wyróżnić co najmniej dwa odrębne etapy. Pierwszy z nich przypada na tzw. czasy saskie i uchodzi przynajmniej w pierwszych swych trzydziestu, czterdziestu latach, za okres upadku i zacofania kulturalnego, drugi zaś obejmu-jący częściowo lata panowania Augusta III, a przede wszystkim Stanisława Poniatowskiego. Zwykło się dziś mówić o latach 40. i 50.
Ignacy Krasicki, Wybór liryków
[b]Ignacy Krasicki, Wybór liryków, oprac. Sante Graciotti, BN I 252, 1985.[/b] WSTĘP I. Liryka w Europie w wieku XVIII. w wielu państwach – proza: racjonalizm kartezjański i klasycystyczny XVII wieku. nowy oświeceniowy racjonalizm. traktaty polityczne i obyczajowe, powieści podróżnicze i utopijne fantazje, „Sztuka poetycka” Boileau, inspiracja pastersko-arkadyjska, uczuciowość, sentymentalizm. Włochy – liryka, Hiszpania – upadek po Lope de Vega, Calderone… angielski teatr Szekspira. II. Liryka w Polsce wieku XVIII. odrodzenie po epoce saskiej, inspiracja wiejsko-bukoliczna.
Adam Naruszewicz, Liryki wybrane,
[b]Adam Naruszewicz, Liryki wybrane, wybrał i wstępem poprzedził Juliusz W. Gomulicki, Warszawa 1964. [/b] I. WSTĘP negatywna opinia o twórczości Naruszewicza: „gminność”, „sarmackość”, „rubaszność”; zwrócenie uwagi na kunszt i nowatorstwo – Borowy i Zgorzelski, głęboka troska obywatelska – Kleiner. wiersze pisane na zamówienie (zakonne albo dworskie), wiersze-wzory (tłumaczenia lub para-frazy z obcych literatur) oraz wiersze pisane dla siebie albo dla przyjaciół, dla żartu lub dla eksperymentu liryczny, satyryk, rubaszny, patriotyzm, rozgadany i lapidarny.
Adam Stanisław Naruszewicz, Satyry
[b]Adam Stanisław Naruszewicz, Satyry, oprac. Stanisław Grzeszczuk, BN I 179, 1962.[/b] WSTĘP I. Życie i twórczość Naruszewicza. ur. 1733, dawniej ród liczący się w kraju, teraz bieda w rodzinie, dlatego Adam został księdzem. 1748 r. nowicjat, do francji do słynnego kolegium jezuickiego w Lyonie, powrót do kraju 1754-1755, na Akademii Wileńskiej lektor języka łacińskiego. okolicznościowe wiersze, polskie i łacińskie panegiryki, edycja nieznanych wierszy Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. ok. 1760 r. podróż do Niemiec, Włoch i Francji, protekcja kanclerza wielkiego litewskiego Mi-chała Fryderyka Czartoryskiego, do połowy 1762 r.
Stanisław Trembecki, Bajki…
[b]Stanisław Trembecki, Bajki…, [w:] Antologia bajki polskiej, oprac. Wacław Woźnowski, BN I 239, 1982.[/b] WSTĘP I. Bajka jako gatunek literacki. Nazwa i pojęcie. K. Nizio, Bajka [w:] Słownik polszczyzny XVI wieku. baśń, mit, opowiadanie o treści fantastycznej, legendarnej lub alegoryczno-dydaktycznej, utwór literacki. wiadomość lub informacja zmyślona, nieprawdziwa, fałszywa, błędna; plotka, kłamstwo. w celu zawężenia zakresu znaczeniowego dodawano do bajki określniki: ezopowa, moralna, zwierzęca, dydaktyczna. terminy dwuczłonowe obecnie rzadko stosowane. najogólniej: krótki utwór narracyjny, zwykle wiersz zawierający od kilku do około 100 wersów, którego podstawą jest paraboliczna fabuła sugerująca praktyczne pouczenie, sąd moralny lub inny pogląd ogólny przez przytoczenie jednostkowego przypadku.
Maciej Kazimierz Sarbiewski, Liryki
[b]Maciej Kazimierz Sarbiewski, Liryki [w:] tegoż, Liryki oraz „Droga rzymska” i fragment „Lechiady”, przeł. Tadeusz Karyłowski, oprac. Mirosław Korolko przy współudziale Jana Okonia, Warszawa 1980.[/b] WSTĘP 1595-1640, podobnie jak Andrzej Frycz Modrzewski zdobył uznanie w Europie, w Polsce w zapomnienie, przekłady: angielski 1646, koniec XVIII wieku niemiecki, francuski, włoski i inne, na polski całość w połowie XIX wieku, Władysław Syrokomla (Ludwik Kondratowicz), najlep-szy – jezuity księdza Tadeusza Karyłowskiego (lata międzywojnne). biografia: ur.
„Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” (1770-1777) Wybór
[b]„Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” (1770-1777) Wybór, oprac. Julian Platt, BN I 195, 1968 (wybór utworów) [/b] WSTĘP I. Rozwój publicystyki literackiej w okresie poprzedzającym powstanie „ZPIP”. odkrycia naukowe w II poł. XVII w. + przewrót umysłowy = bujny rozwój publicystyki w Europie Zachodniej, oprócz nowin i gazet powstają tzw. czasopisma uczone (artykuły o problematyce naukowej i literackiej), pierwsze tego typu 1665: francuski „Journal des Savants” (Dziennik Uczonych) i angielski „Philosophical Transactions” (Sprawozdania Filozoficzne).
Franciszek Zabłocki, Fircyk w zalotach
[b]Franciszek Zabłocki, Fircyk w zalotach, oprac. Janina Pawłowiczowa, wyd. 3, BN I 176, 1986. [/b] WSTĘP I. Autor „Fircyka w zalotach”. 1780-1781 lata przełomu w życiu i twórczości Zabłockiego 10 komedii, kilkanaście utwo-rów panegirycznych. ur. 1752, wykształcony, ubogi, szlachcic, dwór w Ciechanowie. ok. 1773 r. do Warszawy, Adam Naruszewicz wydał „Pieśni Horacjusza przekładania róż-nych”, m.in. kilka Zabłockiego. 1774 r. protokolista Komisji Edukacji Narodowej, publikacje w „Zabawach Przyjemnych i Po-żytecznych”, mecenat Adama Kazimierza Czartoryskiego, ok.
Franciszek Zabłocki, Sarmatyzm
[b]Franciszek Zabłocki, Sarmatyzm, oprac. Ludwik Bernacki i Tadeusz Mikulski, wyd. 3, BN I 115, 1954.[/b] WSTĘP I. Teatr i dramat za Stanisława Augusta. teatr szkolny: o teatyni i głównie sztuki Piotra Metastazego, język łaciński (przekłady Antoniego Portalupiego), dwa razy występował w nich Stanisław August. o pijarzy i głównie dramaty francuskie (przekłady Stanisława Konarskiego), od 1744 r. sztuki Corneille’a, Racine’a, Woltera. o jezuici i komedia moralizatorska, głównie księdza Franciszka Bohomolca (ok. 25 w latach 1753-1760).