Wypracowania
Franciszek Ksawery Dmochowski, Sztuka rymotwórcza
Franciszek Ksawery Dmochowski, Sztuka rymotwórcza, oprac. Stanisław Pietraszko, BN I 158, 1956. WSTĘP motto: „Sztukę poetycką można określić jako zbiór przepisów naśladowania natury w spo-sób odpowiadający tym, dla których tworzy się to naśladowanie” (z Encyklopedii Diderota). I. W szkole „dobrego myślenia”. „Stanisław Konarski – na czele odrodzonej literatury polskiej” – opinia Dmochowskiego. szkoła Konarskiego wywarła duży wpływ na Dmochowskiego. Lata szkolne. ur. 2 grudnia 1762 r. w Oprawczykach (w województwie podlaskim).
Torkwato Tasso, Gofred abo Jeruzalem wyzwolona
Torkwato Tasso, Gofred abo Jeruzalem wyzwolona, przeł. Piotr Kochanowski, wyd., wstęp i obj. Roman Pollak, wyd. 3 całk., BN II 4, 1951. WSTĘP I. Epika włoska przed Tassem. najwybitniejszy Orland szalony Ariosta 1532, potem upadek polityczny Włoch i rozkład rene-sansowej literatury. poemat Tassa późno, Tasso 1544-1595, syn poety, dworzanin, szkoła jezuicka, studia w Padwie, wpływ ojca, filologa, krytyka i literata Speroniego, historyka Sigoniusa, ponure życie na dworze w Ferrarze, degeneracja życia dworskiego.
Szymon Szymonowic, Sielanki i pozostałe wiersze polskie
Szymon Szymonowic, Sielanki i pozostałe wiersze polskie, oprac. Janusz Pelc, wyd. 2 zm., BN I 182, 2000. WSTĘP I. Młodość i lata nauki. ur. 24,10,1558 we Lwowie, Szymon Simonides tradycje humanistyczne 1575 r. Akademia Krakowska, wpływ Stanisława Sokołowskiego (jednego z czołowych przed-stawicieli katolicyzmu potrydenckiego w Polsce). pierwsze utwory poetyckie, najstarszy wierszyk łaciński zapisany przy „Gnieździe cnoty” Bart-łomieja Paprockiego, ok. 1578. wczesny poemat „Divus Stanislaus” (druk dopiero 1604), konfrontacja dwóch postaw: mądry, sprawiedliwy i pobożny biskup – św.
Piotr Skarga, Kazania sejmowe,
Piotr Skarga, Kazania sejmowe, oprac. Janusz Tazbir, współudział Mirosław Korolko, BN I 70, 1995. WSTĘP I. Epoka. Rzeczpospolita u schyłku wieku XVI. rozwój handlu, wejście Polski na rynek zachodnioeuropejski. „złoty wiek” historii szlacheckiej; wpływ na decyzje państwowe, liczne przywileje. Polska po unii lubelskiej rozciągała się na obszarze 815 tys. km2 (w XVII w. prawie milion). śmierć Zygmunta Augusta (1572 r.) zapoczątkowała okres wolnej elekcji, powołanie władców z krajów rządzonych raczej na sposób absolutny, zabezpieczenie szlachty w artykułach hen-rykowskich.
Alojzy Sajkowski, Barok,
[b]Alojzy Sajkowski, Barok,[/b] wyd. 2 popr., Warszawa 1987. KULTURA BAROKU 1.1. Spór o barok. zmiana oceny poszczególnych dziedzin kultury baroku, wyodrębnienie architektury, rzeźby, malarstwa, muzyki, literatury barokowej, ale także charakteryzuje się życie umysłowe, religijność i obyczajowość. nazwa: początkowo nikt jej nie łączył z zabytkami nowej sztuki, w XVI w. różne znaczenia (dziwactwo, perła ze skazą…) Jakub Burckhardt „Der Cicerone” 1855 – przewodnik po renesansowej sztuce Italii, dla niego barok to schyłkowa, zwyrodniała faza rozwoju sztuki renesansowej.
Wacław Potocki, Wiersze wybrane
Wacław Potocki, Wiersze wybrane, oprac. Stanisław Grzeszczuk, wstęp Janusz Gruchała, wyd. 3 zm, BN I 19, 1992. WSTĘP Prolegomena wiele utworów pozostaje jeszcze w rękopisach, opinia o twórczości P. „na wyrost”, najpłodniej-szy poeta baroku, najczęściej podaje się 300 000 wierszy, brak stosownych wydań spuścizny P. i opracowań, Ziemiański żywot. z ariańskiej rodziny szlacheckiej herbu Szreniawa w ziemi bieckiej, trzeci syn Zofii z Przypkow-skich i Adama P., brat matki, Samuel Przypkowski, przywódca ideologiczny zboru i poeta, ur.
Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki,
Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki, oprac. Władysław Czapliński, BN I 62, 2003. WSTĘP I. Pamiętniki staropolskie: XIX w. – wydano drukiem najważniejsze pamiętniki staropolskie Dają one wiedzę o ludziach minionych wieków i ich życiu Pamiętnik to niezastąpione źródło historyczne, ale bywa zawodne: tendencja autora i usterki pamięci mogą zaciemniać obraz Problem z klasyfikacją pamiętników – np. niektórzy badacze traktują Pamiętniki Paska jako romans Pamiętnik to utwór literacki, w którym autor pisze o przeszłości na podstawie własnych (bezpośrednich lub pośrednich) wspomnień, z wyraźnym zamiarem pisania wspomnień, a nie historii tego okresu Np.
Józef Bartłomiej Zimorowic, Sielanki nowe ruskie
Józef Bartłomiej Zimorowic, Sielanki nowe ruskie, oprac. Ludwika Szczerbicka-Ślęk, BN I 287, 1999. WSTĘP I. Burmistrz i historiograf Lwowa. żył w latach 1597-1677. z rodziny rzemieślniczej, ojciec kamieniarz, 1624 r. status obywatela miejskiego (dostęp do urzędów), zmiana nazwiska, ślub z Katarzyną Duchnicówną, 1640 r. prowadzenie kancelarii miejskiej, od 1648 r. rajca Lwowa, kilkakrotnie był burmistrzem, 1653 r. śmierć zony, potem żenił się kilkakrotnie, zmarł, 3 dzieci, w tym syn, Jan, zmarł.
Krzysztof Opaliński, Satyry
Krzysztof Opaliński, Satyry, oprac. Lesław Eustachiewicz, BN I 147, 1953. (Księgi I – II) WSTĘP I. Krzysztof Opaliński na tle swego czasu. syn wojewody poznańskiego, Piotra i Zofii Kostczanki, ur. 1610 r. szkoła Lubrańskiego, po 1625 r. za granicą, m.in. studia w Lowanium, po 1629 r. do Orleanu i Padwy, 1637 r. wojewoda poznański i ślub z Teresą Czarnkowską, przeciwko Wazom, boga-ta korespondencja, poseł, który w imieniu króla poślubił Ludwikę Marię 1645-1646.
Krzysztof Niemirycz, Bajki Ezopowe
Krzysztof Niemirycz, Bajki Ezopowe, oprac. Stanisław Furmanik, BN I 164, 1957. WSTĘP I. O Krzysztofie Nemiryczu. brak informacji o Niemiryczu, Brückner – „ze znanego rodu ariańskiego”, z Czerniechowa, Stefan i babka Krzysztofa, bunt Chmielnickiego ucieczka, ślub Stefana z Gryzeldą Wila-nówną Krzysztof, ojciec wierny podczas potopu Janowi Kazimierzowi. 1658 r. uchwała wydalająca arian, emigracja do Niemiec. Krzysztof ok. 1646 r., studia we Frankfurcie nad Odrą, łacina, francuski, niemiecki (włoski i greka?